نهایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق- قسمت ۳

 

• کلاهبرداری از طریق کارتهای اعتباری
• عدم اعتماد و امنیت
• همچنین تمام محصولات به طور صددرصد قابل ارائه و فروش از طریق اینترنت نیستند(جفن، ۲۰۰۲: ۳۲).

 

۲-۱-۷ طبقه بندی تجارت الکترونیک از دیدگاه های متفاوت

الف- از منظر ماهیت تبادلات
ب– از منظر ماهیت برنامه های کاربردی ( مک کارتی و جروم، ۱۹۹۶: ۵۱)
الف- از منظر ماهیت تبادلات به ۱۴ طبقه تقسیم می شود
۱- [۳۵]B2B : بنگاه به بنگاه
شامل تبادلات سیستم های اطلاعاتی بین سازمانی”[۳۶]IOS” و تبادلات بازار الکترونیکی هستند. ارائه خدمات دولتی به بنگاه ها در این طبقه قرار می گیرد. ([۳۷]G2B) تمام طرفین درگیر در B2B کسب و کارها و سازمانها می باشند. امروزه ۸۵ درصد حجم تبادلات تجارت الکترونیکی در حوزه ی B2B است.
۲- [۳۸]B2C : بنگاه به مشتری
تمامی تبادلات خرده فروشی  و خریداران انفرادی از طریق اینترنت در طبقه بندی   B2Cقرار می گیرند . در B2C یک طرف سازمان است و در طرف دیگر افراد قرار دارند . همچنین ارائه ی خدمات دولتی به مشتریان و مصرف کنندگان(G2C) در این طبقه قرار می گیرند .
۳- B2B2C [۳۹]: بنگاه به بنگاه به مشتری
در این مدل شرکت تولید کننده ، محصولات خود را به مشتریان یک شرکت طرف سوم در واقع شرکت سوم نقش واسطه[۴۰] ایفا می کنند با این تفاوت که هیچ ارزش افزوده ای به محصول اضافه نکرده و تنها آن محصول را به مشتریان خود عرضه می کند .
۴- C2C: مشتری به مشتری
در این طبقه خریداران و فروشندگان هر دو افراد هستند مثالهایی از C2C عبارت است از فروش ماشین و لوازم منزل، تبلیغ خدمات شخصی در اینترنت.
۵- C2B: مشتری به بنگاه
شامل افرادی است که از اینترنت برای فروش محصولات یا خدمات به سازمانها و افرادی که در انتظار خرید با قیمت پیشنهادی هستند استفاده می شود مثل شرکت پرایس لاین.
۶- P2P : نظیر به نظیر[۴۱]
فناوری p2p درB2B ، [۴۲]C2C , B2C قابل استفاده می باشد .این فناوری امکان اشتراک و استفاده از فایلهای الکترونیکی را در یک شبکه فراهم می سازد . به عنوان مثال در C2C شبکه ای ، افراد می توانند موسیقی و دیگر محصولات دیجیتالی را به صورت الکترونیکی مبادله نمایند .
۷-موبایل الکترونیکی[۴۳]
در تجارت بی سیم فعالیتها و تبادلات مرتبط با تجارت الکترونیکی به صورت کامل یا نیمه کامل در محیط بی سیم انجام می شود. مثلا افراد می توانند از تلفن همراه مجهز به اینترنت خود برای کارهای بانکی اقدام کند. یا ممکن است لازم باشد تبادلات برای افراد در موقعیت مکانی و زمانی خاصی انجام شود که این گونه مبادلات را تجارت بر اساس موقعیت گویند . بعضی افراد موبایل الکترونیک را مبادلات خراج از منزل یا محل کار می دانند(روتر[۴۴]،۱۹۶۷: ۶۵۱) .
۸- تجارت الکترونیکی درون سازمانی
تجارت الکترونیکی درون سازمانی عموما در شبکه های اینترنت یا پورتالهای سازمان انجام می شود به طوری که تمام فعالیتهای داخل سازمان از جمله مبادله محصولات ، خدمات یا اطلاعات در واحدهای مختلف سازمان ویا بین افراد آن سازمان را شامل می شود . مثل فروش محصولات به کارمندان یا آموزش آن لاین آنها(مایر[۴۵]، ۱۹۹۵: ۱۴۰)
۹- B2E[46]: بنگاه به کارمندان
زیر مجموعه ای از تجارت الکترونیکی درون سازمانی است به این صورت که سازمان خدمات، محصولات و اطلاعات خود را تنها به بعضی از کارکنان و از طریق الکترونیکی منتقل می کند(مایر، ۱۹۹۵: ۱۴۱)
۱۰- شراکت الکترونیکی
به ارتباط یا شراکت آنی افراد یا سازمانها می گویند(کلمن[۴۷]، ۱۹۹۸: ۹۵).
۱۱- تجارت الکترونیکی غیر کسب و کار
بسیاری از موسسات غیر کسب و کاری مثل موسسات آموزشی ، سازمانهای غیر انتفاعی، سازمانهای مذهبی و … از تجارت الکترونیک به منظور کاهش هزینه ها و بهبود عملیات استفاده می کنند(بری[۴۸]، ۱۹۹۵: ۲۳۶).
۱۲- آموزش الکترونیکی
در این مدل، تمامی قواعد آموزشی به صورت آنی انجام می شود ، مثل دانشگاه های مجازی.
۱۳- E2E [۴۹]: بازار به بازار
با رشد و توسعه بازارهای B2B علاقمندی برای پیوستن بازارها به یکدیگر زیاد می شود از این رو این مدل تجارت الکترونیکی یک سیستم رسمی است که دو یا چند بازار را به یکدیگر پیوند می دهد(مایر[۵۰]، ۱۹۹۵: ۱۴۰).
۱۴- :دولت الکترونیکی[۵۱]
در این مدل هر واحد دولتی به خرید و فروش محصولات ، خدمات یا اطلاعات به صورت آنی به کسب و کارها یا شهروندان می پردازد . ( مک کارتی و جروم، ۱۹۹۶: ۶۹)
ب- با توجه به ماهیت برنامه های کاربردی :
۱- بازارهای الکترونیکی :
در این بازار مرکز کسب و کار یک ساختمان فیزیکی نیست بلکه محلی بر اساس شبکه است که در آن تعاملات کسب و کاری صورت می گیرد .
۲-سیستم های اطلاعاتی بین سازمانی(IOS ):
این سیستم ها در برگیرنده جریان اطلاعات بین دو یا چند سازمان است و هدف عمده آنها پردازش کاراتر معاملات با بهره گرفتن از سیستم های تبادلات الکترونیکی یا اکسترانت می باشد .
۳- ارائه خدمات به مشتری :
ارائه خدمات به مشتری به صورت الکترونیکی . ( مک کارتی و جروم، ۱۹۹۶: ۳۸)

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید.

 

۲-۱-۸ محدودیتها و موانع تجارت الکترونیکی

الف- محدودیت های فنی
۱- فقدان امنیت سیستم ، قابلیت اعتماد ، استاندارد ها و بعضی پروتکل های مخابراتی همچنان دیده می شود
۲- عدم وجود پهنای باند کافی برای موبایل الکترونیکی
۳- تغییرات سریع ابزارهای توسعه نرم افزار
۴- مشکل بودن یکپارچه سازی اینترنت و نرم افزارهای مربوط به تجارت الکترونیکی با بعضی از پایگاه های داده ای و برنامه های کاربردی
۵-نیازمندی فروشنده ها علاوه بر سرورهای شبکه ای به سرورهای خاص وب و سایر زیر ساخت ها
۶- گران و پر دردسر بودن دسترسی به اینترنت
۷- عدم تطابق نرم افزار تجارت الکترونیکی با بعضی از سخت افزارها یا سیستم عامل ها
ب- محدودیت های غیر فنی
۱- هزینه بالای توسعه داخلی تجارت الکترونیکی به خاطر فقدان مهارت و تجربه
۲- متقاعد کردن سخت و زمان بر مشتریان در خصوص امنیت و خصوصی بودن تبادلات آنی در صنعت تجارت الکترونیکی
۳- عدم اعتماد مشتریان به فروشنده های نامرئی و ناشناخته ، تبادلات غیرکاغذی و پول الکترونیکی.

بررسی محتوای موضوعی داستان‌های کوتاه زنان ایرانی دهه‌ی هفتاد- قسمت ۱۳

خورشید مادر نیستبین دو پنجرهکفش سیاه واکس زدهقراربیشتر از نود روزابوطفیلخوشگلا دودستی می زنندخوب شد به دنیا آمدیبوی گرم شیر

نمودار ۸٫ نمودار تفکیکی موضوعات آثار میترا داور

فروغ حمیدیان

فروغ حمیدیان در سال ۱۳۳۵ به دنیا آمد. او مجموعه داستان فصل خواب های آشفته را در سال ۱۳۷۸ نوشت.

خلاصه داستان ها

کمانچه
راوی داستان دانای کل است. داستان زن و مردی است که حدود ده سال از ازدواجشان گذشته ولی هنوز بچه دار نشده اند. آن ها عاشق بچه هستند و این خلأ روابط آن ها را سرد و یکنواخت کرده است. آن ها معمولاً حرفی برای گفتن ندارند و فقط هنگام غروب چند جمله با هم حرف می زنند که منجر به دعوا و ناراحتی دو طرف می شود. زن از بچّگی کمانچه می نواخته و امروز غروب مرد از او خواهش می کند پس از مدّت ها یک بار دیگر کمانچه بزند ولی زن به بهانه های مختلف از نواختن کمانچه طفره می رود. در همسایگی آن ها پیرزنی زندگی می کند که با کمانچه زدن زن مخالف است. به نظر او صدای کمانچه زدن زن مانند جیغ های زنی است که در حال زایمان به سر می برد. آن پیرزن پسر جوانی دارد که عاشق دختری است که او نمی پسندد. آن ها مدام با هم دعوا دارند تا این که در آن روز پیرزن از حال می رود و پسرش از آن مرد و زن می خواهد تا به خانه ی آن ها آمده و حال و وضع پیرزن را ببینند. آن ها وقتی به خانه برمی گردند مرد به زن بسته ای را هدیه می دهد. زن خوشحال شده و آرام آرام برای او کمانچه می زند.
مسائل زنان¨ مسائل عاطفیx
مسائل اجتماعی و فرهنگی¨ مسائل سیاسی¨
آخرین جمعه ی پاییز
راوی داستان زنی است تنها که همسرش نقّاش است و پسر کوچکی هم دارد. او شب ها کابوس می بیند و از همسرش که مثلاً روشن فکر است ناراضی است. آنها مدام با هم بحث می کنند. همسرش معتقد است «مزیّت هنر این است که مانند زن کسل کننده نیست». زن وقتی احساس می کند که توسّط شوهرش درک نمی شود به دوستی با گربه ای سفید روی می آورد و با او ساعت ها حرف می زند. آخرین جمعه ی پاییز است. آن ها قصد دارند برای تفریح به دامن طبیعت بروند که ناگهان فریاد بچه های کوچه توجّهشان را جلب می کند. آن گربه ی سفید از روی دیوار به داخل بشکه ی پر از قیر ذوب شده افتاده و در حال دست و پا زدن است. دیدن این منظره زن را بسیار ناراحت می کند. گویی تنهایی اش بیشتر می شود. ولی مرد کاملاً بی تفاوت نسبت به ماجرا در حال نقّاشی کردن است. در واقع مرد نسبت به آن گربه حسادت می کرد و دوست داشت همسرش به جای گربه به او محبّت می کرد. ولی زن می گفت باید به گربه توجه کرد و نه به «بشکه» (مرد). آن ها از خانه خارج می شوند و از نظر زن خانه در آخرین روز پاییز شبیه گربه ای شده بود که در حال سقوط است.
مسائل زنانx مسائل عاطفی¨
مسائل اجتماعی و فرهنگی¨ مسائل سیاسی¨
مسافرت در شب
راوی داستان دانای کل است. داستان زن و شوهر میان سالی است که در روزهای اوّل بازنشستگی هنگام غروب خورشید در جادّه به سمت شمال کشور در حرکتند آن ها دو فرزند به نام های سیمین و سام دارند که دانشجو هستند و قبول نکردند تا با آن ها به مسافرت بیایند. آن ها که تا به حال بدون بچه ها به مسافرت نرفته بودند احساس بدی دارند آن دو مدام به فکر فرزندانشان هستند. سام و سیمین در دانشگاه شهرستان درس می خوانند و حتی تعطیلات هم به خانه برنمی گردند. در واقع آن ها می خواهند مستقل باشند.
در بین راه در نیمه های شب رنوی سفید رنگی که راننده اش جوانی با موهای حلقه حلقه است به سرعت از آن ها سبقت می گیرد. آن دو که تا آن لحظه حرفی برای گفتن نداشتند و سکوت اختیار کرده بودند، شروع به حرف زدن در مورد آن رنوی سفید و راننده اش می کنند و تا رسیدن به ویلا در مورد هیچ موضوع دیگری صحبت نمی شود. وقتی به ویلا می رسند صدای قورباغه ها و تارهای عنکبوت ها برای آ ن ها آزاردهنده است، در حالی که وقتی بچه ها بودند همگی ساعت ها به آواز قورباغه ها گوش می دادند و لذّت می بردند.
مسائل زنان¨ مسائل عاطفیx
مسائل اجتماعی و فرهنگی¨ مسائل سیاسی¨
روشنایی
راوی این داستان نیز دانای کل است و در مورد زن و مردی است که زندگی شان دچار یکنواختی و روزمرّگی شده است. آن ها هر دو نقّاش بودند و اولین بار یک دیگر را در یک گالری نقّاشی دیدند. ولی در اثر فشار زندگی به کار اداری روی آوردند. هر دو در قسمت بایگانی یک اداره مشغول به کار هستند. زن مدام به تابلوی «باران در طبیعت» که خودش کشیده نگاه می کند و معتقد است که زندگی آن ها مانند برگ ریزان پاییز شده. مرد هم همین احساس را دارد. آن ها بچه دار نمی شوند و این تنهایی شان را دو چندان می کند. یک زوج دامپزشک که عضو انجمن حمایت از حیوانات هستند به منزل آن ها می آیند. نام فامیلی آن ها روشنایی است و گویی با ورودشان به منزل تاریک آن ها با خود روشنایی می آورند. آن دو از زن و مرد می خواهند که عضو این انجمن شوند و اوقات خوبی را با آن ها بگذرانند. مرد در ابتدا مخالفت می کند و می گوید برای این کارها وقت ندارد ولی در آخر آن ها قرار می گذارند آخر هفته به منزل آقا و خانم روشنایی که انتهای همان کوچه است بروند.
مسائل زنان¨ مسائل عاطفیx
مسائل اجتماعی و فرهنگی¨ مسائل سیاسی¨

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت ۴۰y.ir مراجعه نمایید.

بررسی عوامل مرتبط با فرآیند تصمیم گیری خریداران کالاهای لوکس در شهر مشهد- قسمت ۲

یکی از جنبه های مشترک بین همه ما بودن توجّه به میزان تحصیلات، سیاست ها یا تعهّدات ما این است که همگی مصرف کننده هستیم بدین معنا که ما بر مبنای نظم خاصی غذا، لباس،مسکن،حمل و نقل، تحصیل،وسایل خانه، مرخصی ها،خدمات و ایده ها را استفاده یا مصرف می کنیم.
ما به عنوان مصرف کنندگان نقش اساسی در سلامت اقتصاد (داخلی، عملی، بین المللی) ایفا می نمایم تصمیماتی که در مورد مصرف تقاضا برای موادّ خام، حمل و نقل، تولید، کارهای فنی و همچنین استخدام کارکنان و استقرار و تخصیص منابع می گیریم موفقیت برخی صنایع و شکست برخی دیگر را تحت تأثیر قرار می دهد.
بنابراین رفتار مصرف کننده یک فاکتور جامع در رکود و یا جریان افتادن تمامی فعالیت های بازرگانی در جامعه ای که گرایش مصرف کننده می باشند. نکته کلیدی موفقیت استراتژی بازاریابی هم از جنبه علمی هم از جنبه محلی از جنبه جهانی درک رفتار مصرف کننده است.
این امر هم برای شرکت های تجاری و هم سازمان های غیر انتفاعی و همینطور سازمانهای دولتی که قوانین مربوط به بازار را تدوین می کنند کاربرد دارد البتّه درک رفتار مصرف کننده و ارزیابی عملکرد مصرف کنندگان در جوامع مختلف با توجّه به تفاوتهای فرهنگی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
امروزه بسیاری از شرکتها از سازمانها مفاهیم جدید بازاریابی را پذیرفته اند و طبق آن عمل می کنند. آنها متوجه شده اند که تمرکز بر نیازهای مصرف کنندگان از ملزومات اساسی گرایش بازاریابی است. بدین ترتیب مطالعه و کشف نیازهای مصرف کنندگان و تجزیه و تحلیل فرایند رفتار مصرف کننده و الویت بندی عوامل تأثیر گزار بر این فرایند اند از عمده وظایف بازار یابان است.
۲-۲ ادبیات موضوع در خصوص متغییرها
۲-۲-۱ فرایند خرید
اینکه مشتری در هنگام خرید چه مراحلی را پشت سر می گذارد همیشه برای محققان بازاریابی و رفتار مصرف کننده جالب توجه بوده است، چرا که شناخت این مراحل شرکتها را در ارضای مناسب خواسته های مشتریان و ترغیب آنان به خرید یاری می کند.
فرایند خرید مصرف کنندگان ، زنجیره ای از مراحل چند گانه متصل به هم است که شامل جمع آوری اطلاعات، ارزیابی گزبنه ها، خرید و ارزیابی پس از خرید می باشد. از آنجا که خرید آنلاین یک عمل نسبتاً جدید است، این نوع خرید برای مصرف کنندگان نسبت به خرید سنتی با خطر بیشتری درک شده است. بنابراین یک مصرف کننده خرید الکترونیکی تا حد زیادی متکی به کیفیت تجربه ای است که تنها از طریق خرید قبلی (تجربه خرید) حاصل می شود.(دنیس[۱۳]،۱۲۴:۲۰۰۷)

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت ۴۰y.ir مراجعه نمایید.

۲-۲-۲ فرایند خرید سنتی

مرحله اول: تشخیص نیاز[۱۴] ، فرایند خرید هنگامی آغاز می گردد که فرد وجود نیاز یا مشکلی را تشخیص می دهد. عوامل به وجود آورنده نیاز ممکن است داخلی باشند مانند گرسنگی و یا خارجی باشند مانند دیدن اتومبیلی که دوست شما به تازگی خریده است .
مرحله دوم: جستجوی اطلاعات[۱۵] ، فردی که نیازی در او بیدار شده است به دنبال اطلاعاتی برای چگونگی برطرف کردن نیاز خود بر می گردد.
مرحله سوم: ارزیابی گزینه ها[۱۶] ، مشتری با توجه به اطلاعاتی که جمع آوری کرده است راه های گوناگونی برای
ارضای نیاز خود را بر اساس معیارهای مختلف ارزیابی می نماید.
مرحله چهارم: تصمیم به خرید[۱۷] ، مشتری بعد از ارزیابی اطلاعات یکی از گزینه ها را انتخاب می نماید.
مرحله پنجم:رفتار بعد از خرید ، مشتری ممکن است از خرید راضی یا ناراضی باشد و به تبع آن مجموعه رفتارهایی را از خود بروز می دهد. (حسینی،۱۴۷:۱۳۸۵)
فرایند خرید مدت زمانی پیش از خرید واقعی شروع می شود و تا مدت زمانی پس از خرید به طول می انجامد. البته باید توجه داشت که در مورد خریدهای روزمره، مصرف کنندگان همه این مراحل را طی نمی کنند و گاهی پس از گذراندن یک مرحله به عقب برمی گردند و مرحله پیشین را می گذرانند. به هر صورت از مدل ارائه شده در شکل۲-۱ برای توصیف خرید سنتی استفاده می شود.
رفتار پس از خرید
تصمیم به خرید
ارزیابی انتخاب
تشخیص نیاز
جستجو

شکل ۲-۱ فرایند خرید سنتی(حسینی،۱۴۷:۱۳۸۵)

 

۲-۲-۳ رفتار مصرف کننده

تصور عمومی بر این است که رفتار مصرف کننده، چگونگی خرید کالاها و خدمات توسط افراد می باشد، اما در واقع رفتار مصرف کننده چیزی بیشتر از خرید کالاها و خدمات توسط افراد است. رفتار مصرف کننده را به طور کلی چنین تعریف می نمایند:
تصمیم نهایی مصرف کننده با توجه به اکتساب، مصرف و خلاص شدن از کالاها،خدمات،زمان و نظرات بخشهای مختلف تصمیم گیری در یک دوره زمانی می باشد (هویر[۱۸]،۲۰۰۱ ،۱۴)
این تعریف از رفتار مصرف کننده از عناصر مهمی تشکیل شده است که درشکل زیر می توان آنها را مشاهده نمود. در ادامه این عناصر به تفصیل مورد بررسی قرار می گیرند.
چطور
چرا
چگونه
کجا
چقدر
چه مدت
چند بار
در مورد مصرف
پذیرش
استفاده کردن
خلاص شدن
پیشنهاد
کالاها

بررسی تهذیب از نگاه خواجه نصیرالدین طوسی و بحیّه ابن‌پقوده۹۱

روح آدمی خواهد شد.
انسان ها بیش تر دچار افراط در «حبّ ذات» می شوند. اگر انسان به سبب غلیان و فوران حبّ ذات در مواجهه با گناه، پا روی خود نگذارد، چنین شخصی از نظر معنوی بیمار تلقی می گردد. انسانی که بیش از حدّ به حبّ ذات، گرفتار است، اعمال کوچک خود را بزرگ و ارزشمند تلقی می کند و خود را از خوبان درگاه الاهی به شمار می آورد؛ اعمال ناچیز خود را مستوجب انواع پاداش های دنیوی و اخروی می داند؛ نسبت به دیگران بدبین و نسبت به خود خوش بین است؛ و خود را طلبکار حضرت حق تعالی می داند.

۲٫۱٫۵٫۳٫ حبّ دنیا

انسان به محیط اطراف خود، دو نوع نگرش می تواند داشته باشد: می تواند دنیا را سرایی گذرا و ناپایدار و مقدمۀ حیات جاویدان بداند؛ و یا آن را سرایی ابدی تلقی کند و در عالم غفلت و خوش گذرانی غوطه ور شود.
حضرت علی ۷ در این باره چنین می فرماید:
دنیا سرای گذشتن است نه خانه ماندن؛ و مردم در آن دو دسته اند: دسته ای در آن خود را می فروشند و در نتیجه خود را هلاک می سازند؛ و گروهی خود را می خرند و خویشتن را از عذاب می رهانند. [۴۵]
دنیا نیز دو چهره دارد: چهره ای بسیار زیبا و پسندیده[۴۶] که مخصوص اهل توحید و کسانی است که نفس و اخلاق خویش را تهذیب و پاکیزه کرده اند؛ و سیمای دیگری دارد که بسیار زشت و ناپسند است و دنیای افرادی است که به بیماری دنیازدگی دچار شده اند. گروه دوم به دنیا و ابزار دنیایی شدیداً وابسته اند و دل کندن از آن برایشان بسیار سخت است؛ از این رو دنیا برای این گروه به هدف تبدیل شده است، نه آن که وسیله ای باشد برای رسیدن به آخرت.
نکوهش دنیا در متون دینی، به این دلیل است که روی آوردن به دنیا برای ارضای خواهش های درونی، غالباً با غفلت و فریب همراه است. غفلت از موانع مهم تهذیب نفس به شمار می آید و حالتی است که بر نیروهای توجه و شناخت آدمی عارض می شود و او را از توجه به امور دیگر بازمی دارد.
برخی از انسان ها، روح های ضعیفی دارند که بسیار در معرض غفلت قرار می گیرند؛ اما گروه دیگر، دارای روح های قدسی نیرومندی هستند که به سبب سعۀ وجودی و حیطۀ اقتدارشان، از توجه به عالم بالا بازنمی مانند، حتی اگر به امور دنیوی همچون معاش و دیگر امور مادی التفات کنند. چنین افرادی همواره در مسیر تزکیه و تهذیب نفس قرار دارند.

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.

 

۲٫۱٫۵٫۴٫ ظلم و ستم

رکن اساسی برای سالک در مسیر تهذیب نفس و اخلاق این است که به هیچ موجود زنده ای ستم روا ندارد. زیرا ظلم آثار ویرانگر بسیار زیادی دارد که جبران آن ها بسیار مشکل خواهد بود؛ از جملۀ این آثار می توان به مواردی همچون سلب نعمت ها و جلب نقمت های الاهی اشاره کرد که برای همیشه سالک را زمین گیر خواهد کرد. [۴۷]

۲٫۱٫۵٫۵٫ خشم و غضب

یکی از موانع تهذیب اخلاق، خشم و غضب است که هنگام بروز، انسان را از حالت اعتدال خارج می کند و بر عقل و اندیشۀ انسان اثر می گذارد؛ در نتیجه احتمال بروز هرگونه کاری که از عقل و منطق به دور باشد، وجود خواهد داشت.
حضرت علی۷ در این زمینه می فرماید: «از غضب و خشم بپرهیز که آن آتشی سوزاننده است».[۴۸]

۲٫۱٫۵٫۶٫ موانع دیگر

عوامل دیگری همچون آمال و آرزوهای دراز، پرخوری، زیادخوابی، بی هدفی در زندگی و مواردی از این دست، می توانند موانعی جدّی برای تهذیب اخلاق به شمار آیند.

۲٫۱٫۶٫ نتایج و آثار تهذیب نفس

 

۲٫۱٫۶٫۱٫ آرامش روحی و روانی

یکی از پیامدهای تهذیب نفس، آرامش روح و روان سالک است و مادامی که به گناه آلوده نشده باشد، همواره با وی قرین است.

۲٫۱٫۶٫۲٫ حال خوش

حال خوش، حالتی نفسانی است که سالک پس از تکرار اعمال نیکو در قلب خود احساس می کند. ماندگاری حال خوش معنوی به مقدار تأثیر اعمال نیکو در تصفیه و تهذیب قلب انسان، بستگی دارد.

۲٫۱٫۶٫۳٫ یقین

سالک پس از تزکیه و تهذیب نفس و مداومت در پاکیزه بودن به صفای قلب دست می یابد و قلب او پس از استقامت و استواری، به نور یقین روشن می شود.

۲٫۱٫۶٫۴٫ قرب و خشنودی خدا

انسان سالک در مسیر دشوار تهذیب و پاکسازی نفس، اندک اندک سنخیّتی الاهی پیدا می کند و از جنس مقرّبان و خاصّان درگاه حضرت حق تعالی می شود؛ در این صورت به کمال نهایی که قرب و نزدیکی پروردگار است، می رسد و پس از مقرّب شدن به مقام رضا و خشنودی حق تعالی نائل می شود. [۴۹]

۲٫۲٫ معرفی کتاب وظایف قلوب «الهدایه الی فرائض القلوب»

«وظایف قلوب» کتابی است با مضامین عرفانی – اخلاقی، اثر بحیّه بن یوسف بن پقوده اندلسی. نویسنده، در فضای تحت حاکمیّت اسلام زندگی می­کرد، بنابراین آن را به زبان عربی به نوشته است. نویسنده تأکید دارد که به دلیل کم­توجّهی پیشینیان نسبت به وظایف معنوی، او کتابی اخلاقی ـ عرفانی نوشته که به وظایف قلبی توجه دارد؛[۵۰] اما در ساختار کتاب، مسائل و موضوعات متنوع دیگری از جمله عرفان یهودی ـ اسلامی، و اخلاق یهودی ـ اسلامی، و کلام و شریعت یهودی نیز گنجانده شده است. هر یک از این مباحث نیز با صبغه ای فلسفی همراه است.
با این حال، محتوای عمدۀ «وظایف قلوب» حاوی تهذیب اخلاق و سیر و سلوک است با مشربی عرفانی؛ عناوین موضوعات و سرفصل های آن، به «اخلاق بندگی» و «اخلاق فردی» سالک توجّه بیش تری دارد تا اخلاق اجتماعی و اخلاق در خانواده.
از میان معدود موضوعاتی که توجه و التفات کتاب را به اخلاق اجتماعی نشان می دهد، می توان به «توکّل»[۵۱] اشاره کرد.

۲٫۲٫۱٫ تاریخ نگارش وظایف قلوب

تاریخ دقیق نگارش کتاب وظایف قلوب روشن نیست؛ تنها می­توان گفت که ابن پقوده آن را احتمالاً در قرن ۱۲ میلادی در اندلس (اسپانیای امروزی) نوشته است.

۲٫۲٫۲٫ هدف کتاب وظایف قلوب

ابن پقوده در میان هدف نگارش کتاب در مقدمه آن چنین ذکر می­ کند:
دانش دین و شریعت دو قسم است:
یک: علم به فرائض جوارح (واجبات جوارحی و ظاهری)؛ و
دو: علم به فرائض قلوب (واجبات جوانحی و باطنی).
واجبات جوارحی، فرائضی هستند که یک مکلف با جوارح و اعضای بدن خود انجام می دهد؛ اعمالی همچون نماز و روزه و خواندن کتاب الاهی و نظایر آن ها اما واجبات قلبی یا باطنی، اموری است همچون اعتقاد به این که برای جهان، خالق و آفریننده ای است که جهان را از هیچ آفریده است؛ داشتن اخلاص در توحید و این که تمام هستی را فقط یک خدا آفریده است؛ التزام به طاعت قلبی از خدا؛ توکّل به خدا در همۀ امور؛ تواضع و خشوع در برابر خدا و مواردی از این دست که همگی از وظایف قلبی و باطنی یک مکلف است.
ابن پقوده می­افزاید: «اما با وجود این پس از پژوهش و مطالعه کتاب های پیشینیان، دریافتم که علمای پیشین، آثار بسیاری دربارۀ تکالیف شرعی و ظاهری نگاشته اند که اهداف سه گانه را دنبال کرده ­اند:
۱- گروهی از نویسندگان نظیر ابن جناح صرفاً به شرح کتاب خدا و کتب انبیا پرداخته اند؛
۲- گروهی از آنان دربارۀ سرچشمه­های شریعت، کتاب نگاشته اند؛
۳- برخی دیگر به جنبه های گوناگون معانی شریعت پرداخته و با شیوه استدلال و برهان، مدعای خود را اثبات و دلایل مخالفان را رد کرده اند که نمونۀ شاخص آن، کتاب «الامانات و الاعتقادات» و «اصول الدین» است.
با این همه، کتابی نیافتم که ویژه علم باطن و در بر دارندۀ واجبات قلبی برای یک یهودی مؤمن باشد.
از این رو با خود گفتم که چون پیشینیان به نگارش کتابی دربارۀ واجبات قلبی اقدام نکرده ­اند، حتماً ضرورت نداشته است. اما با پژوهش و بررسی در منابع مکتوب معقول و منقول در آثار پیشینیان، دریافتم که هرگاه یکی از واجبات قلبی دچار خلل شود، آن فساد به واجبات جوارحی نیز سرایت کرده، عمل جوارحی و ظاهری را باطل خواهد کرد.
زیرا انسان از دو جزء شکل گرفته است:
یک) نفس؛ دو) جسد.
هر دو از نعمت های الاهی است و اشاره کردیم که یکی ظاهر و دیگری باطن است.
از طرفی بر ما واجب است که خدا را هم در ظاهر و هم در باطن، اطاعت کنیم. عبادت و طاعت ظاهری مربوط به فرائض جوارح (واجبات جوارحی) می­ شود؛ مانند نماز، روزه، صدقه، یادگرفتن، یاد دادن و عمل کردن به کتاب خدا و مواردی از این دست که هر کدام به یکی از حواس ظاهری انسان مربوط می­ شود.
اما اطاعت باطنی همان واجبات قلبی است؛ نظیر توحید و یگانه دانستن قلبی خدا، ایمان به کتاب خدا، لزوم اطاعت از حضرت حق، خداترسی، محبت و دوست داشتن خدا، تواضع در برابر او، حیا و شرم داشتن از معصیت در برابر خدا، توکّل بر او و تسلیم بودن در برابر اوامر الاهی، زهد پیشه کردن، اخلاص در عمل، و مواردی از این دست.
عبادت خدا کامل نمی­ شود مگر به انجام واجبات ظاهری و باطنی، در این صورت است که اطاعت از خدا تام، کامل و فراگیر بوده، ظاهر و باطن مکلفان را شامل می­ شود.»
در پایان ابن پقوده به این نتیجه می­رسد که واجبات قلبی ای را که پیشینیان مهمل[۵۲] گذاشته­اند، در کتابی به نام «الهدایه الی فرائض القلوب» به آیندگان ارائه کند.

۲٫۲٫۳٫ تمایز کتاب وظایف قلوب از سایر کتب اخلاقی

ویژگی منحصر به فرد کتاب وظایف قلوب، نسبت به سایر کتب اخلاقی در سنت یهودی، آمیختگی آن با سنت اخلاق اسلامی است. [۵۳]

بررسی رابطه بین جهت گیری مذهبی و سلامت روان با کیفیت زندگی وعملکرد تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بندرعباس- قسمت ۵

۱-افرادی که اختلالات عصبی و روان نژندی دارند.
۲- دیگر افرادی که اختلالات شدید روانی دارند و آنها افراد روان پریش هستند .
هسته اصلی حالات روان نژندی یا نوروتیک ،اضطراب است . اضطراب مرحله اول نوروز به شمار می آید و نوروزها کوششی هستند برای تسکین اضطراب های که بر اثر تعارض بوجود می آیند(خدا رحیمی ،۱۳۸۴).
یونگ افراد انسانی را به دو دسته برون گرا و درون گرا تقسیم می نمایند. درون گرا و برون گرا ،اگر کامل باشد دو قطب مخالف خواهد بود و ما را در برابر دو شخصیت نابهنجار قرار می دهند که مبتلا به اسکیزوفرنی و دیگر مبتلا به هیسری است ، اکثریت افراد بین این دو قطب نهائی جای دارند. یونگ این دو گروه را نیز تقسیم بندی کرد و ۸ گروه جدید را مطرح ساخت . احساسی درون گرا احساسی برون گرا ؛اندیشه ای درون گرا ،اندیشه ای برون گرا ؛بینشی درون گرا ،بینشی برون گرا و عاطفی درون گرا ،عاطفی برون گرا .
از این گروه ها برون گرائی اندیشه ای ایداه آل و دارای سلامت فکر است که بیشتر به امور خارجی و واقعی که قابل احساس و ادراک هستند توجه دارد .ولی این امر مانع از این نیست که در مشهودات حسی خود به انتزاع بپردازند و از امور جزئی ،خود را به اصول کلی برساند و قادر به اکتشاف و اختراع شوند . به طور خلاصه می توان گفت که معیار سلامت روان در مکتب یونگ ضمیمه کردن اندیشه و تفکر به صفات درونگرایانه است (حسینی ،۱۳۸۰).
۲-۳-۴-۲- بهداشت روانی از دیدگاه رفتارگریان
رفتارگرایان به زمینه یادگیری اختلالات رفتاری توجه کرده و رفتار را معلول شرایط نامناسب و باز دهی آن می دانند .
از جمله نظریه پردازان رفتاری اسکینر[۷۲] و پاولف[۷۳] می باشند . پاولف معتقد است که اکثر رفتارهای انسان یاد گرفته شده اند. انسانها اصولا نه خوب هستند و نه بد . بلکه زندگی را با لوح سفید ننوشته ای آغاز می کنند .انسانها در صورت موجوداتی واکنشی هستند و به محرکهای محیطی پاسخ می دهند . رفتار و الگوهای رفتاری از طریق تعامل با محیط یاد گرفته می شوند. بعضی از رفتارها به وسیله وراثت یا ارتباط متقابل محیط و وراثت تعیین می گرند(آرین ،۱۳۷۲ به نقل از امیدی ۱۳۸۵).
در نظریه اسکینر ،سلامت روانی و انسان سالم معادل با رفتار منطبق با قوانین و ضوابط جامعه است ،چنین انسان هائی وقتی با مشکلاتی روبرو می شوند ،از طریق شیوه های اصلاح رفتار برای بهبود و به هنجار کردن رفتار خود و اطرافیان به طور متناوب استفاده می جویند ،تا وقتی که به هنجار مورد پذیرش اجتماع برسد . و در این میان فرد سالم کسی است که بتواند با هر روشی بیشتر از اصول علمی استفاده کند و به نتایج سودمندانه تری برسد و مفاهیم ذهنی مثل امیال ،هدفمندی ،غایت نگری و امثال آن را کنار بگذارد(خدارحیمی ،۱۳۸۴).
تعریف سلامت روان از نظر پائولف این است که رفتار عادی ،رفتاری است متعادل که به خوبی می تواند در مفابل استرس ها مقاومت نماید(حسینی ،۱۳۸۰).
۲-۳-۴-۳- بهداشت روانی از دیدگاه شناخت گرایان
آلبرت الیس[۷۴] معتقد است ،هر فردی زمانی که با حادثه ای ناگوار مواجه می شود ممکن است دو برداشت متغاوت از حادثه داشته باشد . یکی برداشت منطقی و عقلانی که او را به نتیجه گیری منطقی می رساند و شخصیت سالم خواهد داشت و در این حالت کار آمد ،خوشحال و تواناست و دیگری تصور غیر منطقی و غیر عقلانی است که به نتیجه گیری نادرست می رسد و شخصیت ناسالمی خواهد داشت . الیس معتقد است که فرد موجودی فعل پذیر نیست ،بلکه فعال است و قدرت انتخاب و قبول مسئولیت دارد . فرد باید از تفکر انحرافی ،رفتار و عواطف نامناسب دست بردارد و سرانجام سلامت روان خود را باز یابد (خدا رحیمی ،۱۳۸۴).
آلبرت آلیس مبدع نظریه روان درمانی عقلانی /عاطفی است . به طور خلاصه می توان گفت که بر اساس این دیدگاه :”منطق و استدلال تا حد امکان به کار بسته می شود و الیس معتقد است که ناراحتی ها و اضطراب های هر فرد زائیده افکار غیر عقلانی اوست . در نتیجه او برای درمان اختلالات رفتاری پیشنهاد کرد که باید از آموزش ،استدلال ،منطق ، هدایت صریح و مستقیم ،حداکثر استفاده را به عمل آورد ،تا بتوان افکار منطقی تر و عقلانی تر را جایگزین افکار غیر عقلانی کرد “(شفیع آبادی و نصر آبادی ،۱۳۸۶).
الیس برداشت های غیر منطقی و غیر واقع بینانه را عامل اختلالات عاطفی می داند . به نظر وی آنچه که باعث اشکال می شود تنها شرایط نیست بلکه اشکال از تعبیر و تفسیری است که از موقعیت ها و شرایط می شود.طبق نظریه آلیس ناراحتی های فکری مستقیما از مشکلات زندگی یا احساسات ضمیر ناخود آگاه ناشی نمی شود ،بلکه در درجه اول از نگرش و تصورات غلط و نامعقول خود آگاه یا ناخود آگاه نسبت به اینگونه امور پدید می آیند.
۲-۳-۴-۴- بهداشت روانی از دیدگاه گشتالتیون
به نظر گشتالتیون از جمله کرت لوین[۷۵] سلامت و کمال روان شناختی موجب افتراق و تمایز یافتگی بیشتر شخص و محیط روان شناختی او می شود و استحکام و استواری مرزهای سیستم روانی فرد را افزایش می دهد؛و نوعی ارتباط سلسله مراتبی و انتخابی پیچیده در بین سیستم روانی فرد به وجود می آورد . بنابراین فرد سالم از نقطه نظر روان شناختی خود ،به نظر لوین کسی است که ،بین خودش و محیط روان شناختی خود تمایز و افتراق قایل شود ، مرزها و بخشهای مختلف شخصیت و روان شخص سالم ،با استحکام و استواری هر چه بیشتر کنار همدیگر قرار گرفته اند(خدارحیمی ؛۱۳۸۴).
۲-۳-۴-۵- بهداشت روانی از دیدگاه انسان گرایان
انسان گراها انسان را موجود خود آگاه و آزاده

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید.

می دانند ،در این نظریه سه موضوع عمده مطرح است :
الف )انسان موجودی منطقی است .
ب)انسان موجودی خودآگاه است .
ج)انسان موجودی کمال گراست .
وقتی فرد مفهوم مناسبی از خود نداشته باشد بصورت دفاعی عمل می کند و به دلیل تراشی می پردازد . کومب[۷۶] به دیدگاه تونلی اشاره می کند و می گوید :فردی که فاقد اطمینان شخصی باشد مانند کسی است که در بازی بسکتبال صورت خود را با پارچه ای بسته است و همه چیز را تهدیدی برای خود می داند.
نتیجه کارکرد شیوه های والدین برای پرورش کودک ،رشد شخصیت است . شیوه های سالم والدین موجب می شود که کودک از خود و دیگران تصویر مثبتی داشته باشد (من خوب هستم ،تو خوب هستی ). نگرش همه کودکان در ابتدای زندگیشان بر اساس اعتماد است . مهمترین مهارت والدین این است تا به کودک کمک کنند تا این جایگاه را همچنان حفظ نمایند(دادگر ،۱۳۸۲).
اگر والدین خودیابی یا ابراز وجود را در کودکان تشویق نمایند،پیامدهای ضبط شده در طول دوران نوزادی شامل تجربه های عاطفی و هیجانی مثبت خواهد بود. آن وقت این نوارها در دوران نوجوانی دوباره پخش می شوند ،بدون اینکه به استقلال و خود مختاری فرد آسیبی برسانند. در طول این مدت “من والدینی ” فرد نیز رشد می یابد . والدین سالم بر اساس “من والدینی ” تربیت کننده خود عمل می کنند . خود انگیختگی مناسب ،استقلال و خود مختاری را در کودکان خود تشویق می کنند و بنابراین راه را برای رشد حالت “من والدینی ” تربیت کننده در فرزندانشان باز می کنند . رشد شخصیت هنجار از طریق ایفای نقش”من خوب هستم ، تو خوب هستی ” ،طرح بازی آزاد و قابلیت نفوذ کافی در میان حالتهای من ،مشخص می شود . بنابراین “خود ” می تواند از کدام در زمان مناسب استفاده کند (شولتس[۷۷] ،۱۹۷۷).
علائم و نشانه های رفتار نابهنجار از دیدگاه انسانگرایان عبارتند از :فقدان بصیرت و فقدان کمال و پیشرفت شخص .
فقدان بصیرت به سه دلیل مشکل آفرین است ،اول اینکه این حالت فرد را از استدلال محروم می کند و همواره فکر خود را مشغول به جنبه های منفی شخصیت خویش می سازد. دوم اینکه ارزیابی خود را از خویشتن مختل می سازد و باعث ارزیابی غیر واقع بینانه از خویشتن می گردد؛و سوم اینکه کفایت شخصی و توانائی خود را برای خود شکوفائی تقلیل می دهد. هر چه از ابزار و بروز خصوصیات فطری و استعدادهای بالقوه انسان جلوگیری کند باعث اشکال رفتاری می شود . انسان می خواهد نیازهای خود را برآورده سازد وبه خودشکوفائی و کمال برسد ،وقتی نیازهای پائین تر ارضاء نشود ،فرد دچار محرو میت می گردد در این صورت تلاش می کند تا نیازهای اولیه خود را ارضاء نماید ،در این صورت اگر شرایط مناسب نباشد فرد زیر فشار قرارگرفته و باعث اختلال رفتار می شود(دادگر،۱۳۸۲).
۲-۳-۵-اجزاء ارتقاء سلامت روان
با توجه به منابع و فعالیت های انجام شده ،می توان هشت جزء سلامت روان زیر را برای ارتقاء سلامت روان ارائه نمود(لازاروس،۱۹۷۵).و آنها را به عنوان اجزائی برای رشد افراد معرفی کرد:

• • کنارآمدن[۷۸]
  • مدیریت تنش و استرس[۷۹]
  • خودپنداره و هویت [۸۰]
  • عزت نفس[۸۱]
  • رشد خود[۸۲]
  • استقلال[۸۳]
  • تغییر[۸۴]
  • حمایت اجتماعی و تحریک[۸۵]

۲-۳-۵-۱-کنار آمدن
ایده کنارآمدن و مهارت های کنارآمدن از مفهوم سازگاری نظریه تکامل داروین[۸۶](۱۸۵۹)گرفته شده است که بشر به عنوان یک گونه همیشه در حال سازگاری با محیط است .
کنارآمدن به تلاش هایی گفته می شود که برای غلبه بر شرایط آسیب زا ،تهدید کننده یا پرکشمکش صورت می گیرد.لازاروس[۸۷](۱۹۷۵)دو نوع کنارآمدن را تعریف می کند:رفتارهای کنشی مستقیم مثل جنگ یا فرار و شیوه های تسکین دهنده مثل افکار و اعمالی که تاثیرات تهدید یا فشار را کم می کند .شکل های کنش مستقیم را به مثابه آماده شدن در مقابل آسیب ،پرخاشگری ،اجتناب،بی عملی یا بی تفاوتی ،معرفی می کند.و بر روی نظریه های فروید و روان پویایی ،مکانیسم های مختلف دفاعی مثل همانندسازی ،جابجایی و سرکوب ،انکار،واکنش سازی ،برون فکنی ،توجیه عقلی ،به عنوان اشکال تسکین دهنده سازگاری تاکید می کند.به طور معمول کنارآمدن به تحمل کردن چیزی یا شرایط و فشار ناخواسته ای گفته می شود.به این معنا ،مکانیسم ها و مهارت های کنارآمدن اغلب درباره خودتنظیمی[۸۸]و کنترل تکانه[۸۹]است ،تا درباره چالش با منبع فشار و شرایط یا توانایی ما برای پاسخگویی به آنها.این دورنمای کارمرد گرایی از سازگاری و تطابق ،در روانشناسی انعکاس یافته و حتی مورد تسویق قرارگرفته است(لازاروس،۱۹۷۵).
۲-۳-۵-۲-مدیریت تنش و استرس
مدیریت استرس و مفهوم استرس یه خودی خود از تعامل حیاتی ارگانیسم ،همراه با پاسخ های بیوشیمیایی معین نسبت به هرگونه بهم خوردگی این تعادل حیاتی خبر می دهند.بدن انسان نسبت به استرس یا بهتر بگوئیم ،تنش دچار دگرگونی های هرمونی و عصبی شدید می شود ،وهمراه با آزاد کردن هورمون آدرنالین و تغییرات احساسی ،برانگیختگی هیجانی ایجاد می گردد.چهار دسته واکنش نسبت به تنش وجود دارد:واکنش جسمانی(بی قراری)،واکنش روانی(فقدان اعتماد به نفس)،واکنش هیجانی (اضطراب) و واکنش رفتاری (افزایش یا کاهش خواب)(پاتل[۹۰]،۲۰۰۰).
سلیه[۹۱]اولین پیشتاز تحقیقات آزمایشگاهی در مورد استرس است .او سه مرحله پاسخ به استرس (سندرم سازگاری عمومی)را به صورت یک قاعده ارائه می دهد:۱-واکنش هشدار،اولین مرحله از مقاومت پایین۲-مقاومت،مرحله حداکثرسازگاری و برگشت به تعادل۳-افسردگی یافروپاشی مکانیسم انطباق (تودور،۲۰۰۰،به نقل از نیری،۱۳۸۵).
انتو نوفسکی[۹۲](۱۹۷۹)از دیدگاه سلامت زا بین تنش (به جای استرس)به عنوان پاسخ ،و عوامل استرس زا تفاوت قائل می شود.او عوامل استرس زا را به عنوان نیازی که توسط محیط داخلی یا خارجی ارگانیسم ایجاد شده ،و موجب به هم خوردن تعادل حیاتی می شودتلقی می کند.بازگشت به حالت تعادل به صورت غیرارادی و تقریبا دور از دسترس است.او استرس را به عنوان فشاری که هنگام از بین نرفتن تنش باقی می ماند،تعریف می کند(نیومن[۹۳] و همکاران،۱۹۸۹)
مدیریت استرس یا مدیریت تنش انتونوفسکی هفت مرحله دارد .سازگاری معمول با زندگی ،آگاهی از آسیب پذیری نسبت به عوامل ایترس زا،شناخت آنها ،آگاهی از تنش و پیامدهای منفی ،خنثی و یا حتی مفید آنها ،مدیریت تنش ،و مدیریت استرس.این مراحل به طور خلاصه در زیر آمده است .
سازگاری معمول با زندگی در سطح مفهومی نیومن و همکاران (۱۹۸۹)سلامت روان را ،ظرفیت کنار آمدن با استرس های ناخواسته یا موقعیت های فوق العاده پراسترس ،و به عنوان تعادل بین فرد و محیط تعریف می کنند.بنابراین سلامت و استرس هردو کیفیت های کنشی لازم و فعال برای کنارآمدن مناسب با زندگی است(نیومن و همکاران،۱۹۸۹).
۱-آگاهی از آسیب پذیری نسبت به عوامل استرس .این آگاهی با توجه به سن،مرحله زندگی ،عوامل بیولوژیکی ،سیک زندگی ،و باورها فرق می کند(پاتل،۲۰۰۰).
۲-شناخت منابع استرس:خانگی ،شغلی،اجتماعی،سیاسی و یا اقتصادی.
۳-آگاهی از تنش و پیامدهای منفی ،خنثی یا حتی مفیدآن .واژه “استرس مفید[۹۴]“توسیف کننده واکنش های موافق یا مفید نسبت به استرس است ،که فشار مثبت یا استرس بهینه هم گفته می شود،و نشان دهنده نیاز بشر به تحریک حسی است .با وجود این شوچ[۹۵](۱۹۸۹)به این مقوله به عنوان “یک وضعیت نامتمایز بدون هیچگونه مفهومی” انتقاد می کند و ترجیح می دهد که استرس را یک رابطه جدلی بین رشد ،سلامت ،عملکرد ،شخصیت و بیماری در نظر بگیردوآن را به کار ببرد.
۴-مدیریت تنش:این موضوعی است که در اکثر متون ،به عنوان روش های مطرح استرس عنوان می شود. مانند تمرین های تنفسی،آرمیدگی جسمانی ،رشد کهارت های ترتباطی ،تغذیه ،شیوه زندگی سالم ،آمادگی جسمانی و غیره (پاتل،۲۰۰۰).

بررسی جایگاه صبر و سکوت درآثار سعدی- قسمت ۱۲

امــــــیر عـــــدو بند کشور گشــــــــای جوابش بگفت از سـر علــم و رای
شنیدم کـه شخصی در آن انجمن بگفتا چنـین نیست یا باالــحسن
نرنجید از اوحیـــــــدر نـــــامجوی بگفت ار توانی از ایــن بـــه بگوی
بگفت آن چه دانست و بایسته گفت بــه گل چشمه خــور نشاید نهفت
پسنــــــدید از او شــاه مــردان جــــواب که من بر خطـــــــــا بودم او بر صــــــواب
به از مـا ســـــخن گوی دانا یکـــــی است که بالاتر از عــــــلم او عــــــــلم نیـــست
گر امروز بــــودی خـــــــداوند جـــــاه نکـــــــردی خود از کبــــر دروی نـــگاه»
از نشانه های سعه صدر، آن است که انسان تحمل شنیدن سخنان مخالفان را داشته باشد و هرگز عقل خود را کامل تصور نکند و سخنان درست و منطقی را حتی از مخالفان خویش پذیرا باشد و البته سعه صدر در مقام تعلیم و تربیت، کار بسیار دشواری است که به راستی ریاضت می طلبد و تا کسی خود در جایگاه معلمی قرار نگیرد، چنین مسئولیتی را درک نمی کند.» (جابانی، ۱۳۶۳: ۷۵ )
کاووس حسن لی، در کتاب پیام اهل دل، اندیشه های اجتماعی و اخلاقی سعدی می نویسد«واژه شکیبایی یا همان «صبر»، جایگاه ویژه ای در بین ما ایرانیان دارد به طوری که: «درآموزه های قرآنی و دینی ما قرین حق و زیبایی است و در ادبیات مان با تعابیری چون«کیمیای بی مانند» و«کیمیای بزرگی ها» از آن یاد شده است و به قول سعدی در گلستان «هرکه را صبر نیست، حکمت نیست» (حسن لی،۱۳۷۸: ۹۲)
امرسون نویسنده و متفکر معروف آمریکائی در قرن نوزدهم می گوید سعدی زبان همه ملل و اقوام عالم سخن می گوید و گفته های او مانند هومر و شکسپیر و سروانتس و مونتنی همیشه تازگی دارد. امرسون کتاب گلستان را یکی از اناجیل و کتب مقدسه دیانتی جهان می داند و معتقد است که دستورهای اخلاقی آن قوانین عمومی و بین المللی است . . . گلستان در طی قرون متمادی کتاب درسی و قرائتی کلیه مدارس اسلامی بوده و وقتی انگلیسها به هندوستان دست یافتند مأمورین آن ها بهترین طریقی که برای دست یابی به روحیات غامض و کیفیت افکار و بینش هندیان مسلمان پیدا کردند، همانا مطالعه در مندرجات گلستان بود… اما بوستان در نظر بنجامین فرانکلین مقامی بسیار شامخ و والا داشته است؛ بطوریکه وقتی جمله ای از آن را در جزو موعظه های جرومی تیلار روحانی و واعظ مشهور انگلیسی قرائت کرد، درباره آن گفت این جمله باید قاعدتاً یکی از جمله های مفقود شده اشعار تورات باشد. داستانی که سعدی درباره صبر و قناعت آورده است چنان در افکار مردم قرن هیجدهم مؤثر واقع شده بود که آن را بی گمان از آیات و تأویلات آسمانی می پنداشتند و به زحمت باور می کردند که این افکار حکیمانه زاده اندیشه دانشمند ایرانی و از فارسی به لاتین ترجمه شده است» (دشتی، ۱۳۸۱: ۱۸۰)
انواع صبر را از نظر حوزه ی کارکرد معنایی و دلالت بر مفهوم در آثار سعدی به شکل زیر می توان دسته بندی کرد:
۵-۱-۱٫نتیجه شیرین صبر
سعدی بر این باور است که گرچه صبر تلخ و دشوار است؛ امّا نتایج شیرین به بار می آورد. رسیدن به کعبه مقصود مستلزم تحمل مصایب و تحمل سختی های فراوانی می باشد که ممکن است در طی طریق با آن مواجه شویم. اگر در طی این راه ناشکیبایی پیشه کنیم ممکن است به بلاهای تازه ای دچار گردیم و دردی بر دردها افزوده گردد و بسیار از مقصد دور شویم. توّکُل و صبر بر سختی ها و ناملایمات انسان را در راه رسیدن به مقصود و مقصد یاری می کند. کسی که به امید رسیدن به آسانی و گشایش سختی ها را تحمل می کند به نتایج شیرین صبر کردن واصل می گردد:
منشــین ترش از گردش ایام که صبر              تلخ است و لیکن بـــــــر ِ شیرین دارد
(سعدی، ۱۳۷۴: ۱۲۱)
سعدی می گوید برای رسیدن به میوه شیرین صبر نباید شتاب و بی قراری کرد. بلکه باید این راه را با آرامش و تأنی به سر برد. انگوری که تازه به بار می نشیند، میوه آن ترش مزه است امّا چون ایّامی چند بر او بگذرد شیرین و خوش مزه می شود و این همه از نتایج صبر است:
انگور نـــــو آورده ترش طعــم بــود           روزی دو سه صبر کن که شیریـن گردد
(همان:۱۳۹)
او معتقد است،کسی که نتایج شیرین و شکّرین صبر را چشید و به نتایج خوب آن واقف گشت دیگر از ناملایمات زندگی و پستی و بلندی های آن ناله و شکوه سر نخواهد داد و به امید گشایش و رهایی همه این ناهمواری ها را بر خود خواهد پیمود. سعدی در قالب تشبیهات و استعاره هایی نتیجه شیرین صبر کردن را برای خواننده اش ملموس تر نشان می دهد. کسی که تلخی و سختی های جدایی و هجران را کشیده و به وصال روح افزای یار رسیده می داند که صبر بسیار شیرین است و دیگر از چنین وضعیّتی بار دیگر شکایت نخواهد کرد. بیت زیر ضمن اشاره به این موضوع ایهامی نیز در دل خود دارد که اشاره می کند به درخت «صبر» که طعم میوه آن بسیار تلخ است:
من بــعد حکایت نکـنم تلخی هجران کان میوه که از صبر برآمد شـــکری بود
(همان :۵۹۱)
تحــمل چــو زهرت نمــاید نخسـت ولی شهــد گــردد چـــو در طبع رست
به سختی بنـه گفتش، ای خواجه، دل کــس از صــبــر کــردن نــگـردد خجل
(همان :۳۱۲)
۵-۱-۲ . صبر برای استفاده از وقت مناسب
یکی از نکته های اخلاقی که سعدی به ما می آموزد بحث «صبر و توفیق» است. او بر این باور است که «صبر» در نهایت به «موفقیت» منتهی می گردد. یکی از حکایت های سعدی در گلستان، باب اوّل اشاره به این موضوع دارد .در این داستان، سعدی حکایت مردی نیک را بیان می کند که توسط مردم آزاری زورمند و دارای جاه و گاه مورد ستم واقع می گردد. مرد دوراندیش در گرفتن انتقام تعجیل نمی کند و مترصد وقت مناسب می نشیند. سرانجام گردش ایّام به کام او می چرخد و مرد ستمگر از جاه و گاه فرو می افتد. مرد با مناسب دیدن وقت انتقام جفایی را که بر او رفته بود تلافی می کند. بدون آنکه محتاج و ملزم به هزینه ی زیادی گردد. سعدی در این داستان با نشان دادن بهای صبر خواننده را به دوراندیشی و عدم عجله در تصمیم گیری دعوت می کند.
نــاسزایــی را کــه بــیـنی بــخـت یــار       عاقــلان  تــسلیــم  کـــردند  اخــــتیار
چــون نــداری نــاخــن درنــده تــیــز                با ددان آن بــه کــه کــم گیری ســــتیز
هــر کــه بــا پــولاد بــازو پـــنجه کرد           ساعد مسکــین خــود را رنــجــه کـــرد
بــاش تــا دســتـش بــبــنــدد روزگار             پس بــه کـــام دوســتــان مغــزش بر آر»
(همان :۴۶)
مــظلــوم دسـت بسته ی مغلوب را بگوی تا چـــشم برقــضــا کــند و صبـر بر جفا
کاین دســت بسته را بگشایـند عـــاقبت وان گشاده بـــــــاز بــبــنــدنـد بر قـفـا
(همان: ۱۰۳۷)
نــفس ظــالـم مــثــال زنــبـــور است که جـهـانـــش ز دســــت مــی نـــالــد
صـــبر کــن تــا بــیــــوفــتــد روزی که هــمــه پــای بـر ســرش مــالـــنــد
(همان: ۱۰۵۳ )
۵-۱-۳٫ صبر برای حفظ عزّت نفس
رابطه دیگری که در آثار سعدی باید جستجو کرد رابطه بین« صبر »و «عزّت نفس» است. سعدی صبر و غزّت نفس را بهتر از مال و منال دنیوی به حساب می آورد. جالب این است که سعدی می گوید این موضوع را از بزرگان شنیده و البته هم بسیار شنیده است.
کــز بــزرگــان شــنـــیــده ام بــسـیار           صــبـر درویــش بــه کــه بــذل غــنی
(همان: ۷۷ )
گر چه بی طاقــتم چــو مــور ضــعیـف مــی کـشـم نـفـس و مــی کــشـم بـارت
(همان: ۱۰۱ )
سعدی صبر و قناعت در وقت نیاز را نتیجه ی خرد و تعقل می داند. او توانگری را در قناعت و حفظ شاَن وعزّت نفس می داند، چنان که خواهش گری و بردن نیاز بر در تو نگران را ناشی از حقارت نفس بر می شمارد. او گنج قناعت و کِنج صبررا بر خواهش گری و ابراز نیاز این چنین ترجیح می دهد:
اى قنـــاعت ! توانــــــگرم گـــــردان         کـه ورای تـو هــــیچ نعمت نیست
کنج صبـــــر اخـــــــتیار لقمان است        هر که را صبر نیست حکمت نیست
(همان:۹۱)
سعدی معتقد است، صبر بر فقر و فاقه بر دراز کردن دست در پیش اربابان بی مروّت ثروت ومکنّت بهتر است. او می گوید که گنج قناعت و حفظ عزت نفس بسی بهتر و برتر از بردن حاجت و نیاز بر در ثروتمندان است.
در حکایت زیر سعدی داستان مردی را پیش می کشد که حاضر است برای حفظ آبرو و نگهداشت عزّت خود درکنج خاموشی و فراموشی بمیرد ولی دست نیاز به طرف ارباب کرم هم دراز نکند. او درخواست نیاز حتی به نزدیکان را رفتن به دوزخ برابر می داند و ترجیح می دهد بمیرد اما تن به ننگ خواهش نیالاید.
«درویشی را شنیدم که در آتش فاقه می سوخت و رقعه بر خرقه همی دوخت و تسکین خاطر مسکین را همی گفت» :
کسی گفتش: چه نشینی که فلان در این شهر طبعی کریم دارد و کرمی عمیم، میان به خدمت آزادگان بسته و بر در دل ها نشسته. اگر بر صورت حال تو چنان که هست وقوف یابد پاس خاطر عزیزان داشتن منت دارد و غنیمت شمارد. گفت خاموش که در پسی مردن به که حاجت پیش کسی بردن
هم رقعه دوختن به و الزام کنج صبر          کز بهر جامه رقعه بر خواجگان نبشت
حــــقا که با عقوبت دوزخ برابر است                رفتن به پایمـردی همسایه در بهشت

کتاب شناسی دستور زبان فارسی دوره معاصر- قسمت ۷

صورت کتاب هایی است که در زمان نزدیک به تهیه کتاب شناسی انتشار یافته باشد. این کتاب شناسی ها به صورت هفتگی، ماهانه، فصلی، یا سالانه منتشر می شود.[۱۱۰]
نمایه. تهران. وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی، دبیرخانه هیأت امناء کتابخانه عمومی کشور. (این مجموعه به صورت ماهانه منتشر می شود).
۲ـ کتاب شناسی از نظر تنظیم:
۱ـ۲ـ الفبایی: (Alphabetical Bibliography):
تنظیم الفبایی ممکن است بر اساس نام کتاب باشد مانند:
کتاب شناسی گزیده توصیفی جامعه شناسی. مرتضی نوربخش. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، ۱۳۷۹، ۳۲۸ص.
یا بر اساس نام مؤلف تدوین شده باشد. مانند:
کتاب شناسی دستور زبان فارسی. محمد مهیار. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، نشر آثار، ۱۳۸۱، ۳۷۰ص.
یا بر اساس موضوع کتاب تنظیم شده باشد، مانند:
کتاب شناسی زبان و خط. محمد گلبن. تهران: مرکز اسناد فرهنگی آسیا، ۲۵۳۶=۱۳۵۶، [۲۰۷]ص.
۲ـ۲ـ دستگاهی، موضوعی یا رده ای:
در این کتاب شناسی ها، مشخصات کتاب ها و مواد دیگر از قبیل جزوه، نشریه، نقشه، نوار، صفحه و … را درباره «موضوع خاص» فهرست می کنند و طبق یکی از نظام های رده بندی شناخته شده یا در داخل خود در موضوع تنظیم می نمایند.[۱۱۱]
مانند: کتاب شناسی توصیفی صنعت چاپ. سهیلا رییسی مبارکه، محبوبه بابایی. زیرنظر محمود شالچی طوسی. تهران: رایزن، ۱۳۷۴، شماره صفحه گوناگون.
۳ـ۲ـ تاریخی، سنواتی یا تقویمی:
که برحسب زمانِ تحولات علمی و فناوری و علم تاریخ صورت می گیرد و گسترش و پیشرفت موضوع را به شکلی کم و بیش نظام یافته نشان می دهد.[۱۱۲]
مانند: کتابنامه کشاورزی (تا پایان ۱۳۴۹). حسن احمدی. تهران: مرکز مدارک علمی، ۱۳۵۳، ج+ ۷۲۲ ص.
۳ـ کتاب شناسی از نظر نوع و میزان اطلاعات هر مدخل:
۱ـ۳ـ کتاب شناسی انتقادی (Critical Bibliography):
کتاب شناسی انتقادی علاوه بر بررسی دقیق اطلاعات کتاب شناختی، محتوی کتاب را نیز ارزیابی می کند. این کتاب شناسی به نام کتاب شناسی تاریخی (Historical Bibliography) و کتاب شناسی تحلیلی (Analytical Bibliography) نیز خوانده می شود.[۱۱۳]
مانند: فهرست تحلیلی کتاب ها و اسناد آموزشی یونسکو و مؤسسات بین المللی وابسته در دهه ۸۰ (۱۹۸۱ـ۱۹۹۰). سیمین دخت جهان پناه. [تهران]: کمیسیون ملی یونسکو در ایران، ۱۳۷۱، ۴۱۸ص.
تبصره: عباس حری در مقاله خود علاوه بر کتاب شناسی انتقادی از کتاب شناسی متنی (Texfual) نام می برد و آن را چنین تعریف می کند. «هدف این کتاب شناسی مطالعه متون است با توجه به این نکته که بررسی و آزمایش دقیق ویژگی های کتاب شناختی یک اثر، گاه می تواند میزان اعتبار یک متن را روشن سازد با توجه به هدف این کتاب شناسی، آن را می توان جنبه ای از کتاب شناسی تحلیلی یا انتقادی شمرد.»[۱۱۴] بنابراین ما کتاب شناسی متنی را نوعی کتاب شناسی انتقادی معرفی می کنیم.
۲ـ۳ـ کتاب شناسی شمارشی یا نظام یافته (Systematic Bibliography):
«نقش اساسی این نوع کتاب شناسی تعیین و گردآوری شناسه های کتاب شناختی کتاب هایی است که برای هدف خاصی مناسب بوده و دارای ویژگی های مشترک باشند. این شناسه ها در ترتیبات مفید و منطقی برای مطالعه و مراجعه، رده بندی می شود.
اطلاعات کتاب شناختی در این نوع کتاب شناسی معمولاً به حداقل خود کاهش می یابد. به طور خلاصه کتاب شناسی که شناسه های آن برای سهولت استفاده براساس نظام خاص تدوین شده باشد».[۱۱۵]
۳ـ۳ـ کتاب شناسی توضیحی یا گزارمانی (Annotated Bibliography):
نوعی کتاب شناسی است که حاوی توضیحات کوتاهی درباره هریک از منابع معرفی شده باشد. این توضیحات معمولاً با دید و هدفی انتقادی برای ارائه اطلاعات بیشتر و معرفی بهتر منابع در کتاب شناسی درج می شود. همین دیدگاه است که این نوع کتاب شناسی را از کتاب شناسی توصیفی متمایز می کند.[۱۱۶]
۴ـ۳ـ کتاب شناسی توصیفی (Descriptive Bibliography):
کتاب شناسی گزارمانی است که در آن علاوه بر مشخصات اصلی کتاب، وصف نسخه از لحاظ نوع کاغذ، جلد، چاپ، تصاویر و دیگر جنبه های مادی آن ذکر می شود و در مورد کتب معمولی چاپی، موضوع و محتوای کتاب را نیز به طور خلاصه وصف و معرفی می کند.[۱۱۷]
مانند: کتاب شناسی توصیفی جغرافیای خراسان. تألیف محمود صدیقی؛ با ویرایش رحمت الله فتاحی. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۷۱، ۱۳۲ ص.
۴ـ کتاب شناسی از نظر محدوده جغرافیایی:
۱ـ۴ـ کتاب شناسی جهانی (Universal Bibliography):
«کتاب شناسی جهانی باید هر آنچه را که در زمینه ارتباطات از آغاز تاکنون چاپ و منتشر شده و یا در آینده نزدیک انتشار خواهد یافت دربر بگیرد، بی آنکه به زبان، قلمرو جغرافیایی، موضوع یا شکل محدود شود.»[۱۱۸]
فدراسیون بین المللی دکومانتاسیون اقداماتی در این زمینه انجام داد و نیز فدراسیون بین المللی انجمن های کتابداری (ایفلا) دفتری برای کنترل کتاب شناختی جهانی در کتابخانه موزه بریتانیا دایر کرده است.[۱۱۹]
۲ـ۴ـ کتاب شناسی ملی (National Bibliography):
«کتاب شناسی ملی ارائه دهنده فهرست آثار مربوط به یک کشور، اعم از آثار مکتوب یا مدارک دیداری و شنیداری، است. کتاب شناسی ملی ممکن است «جاری» یا «گذشته نگر» باشد. «کتاب شناسی ملی جاری» شامل کلیه آثار مکتوب ـ کتاب، اسناد و مدارک، جزوه ها، نشریات ادواری (پیایندها) و نیز مواد دیداری و شنیداری ـ است که در داخل

برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت fotka.ir مراجعه نمایید.

یک کشور و در فاصله زمانی معین مثلاً سال، فصل یا ماه منتشر شود. این نوع کتاب شناسی معمولاً توسط یک یا چند سازمان رسمی که طبق قانون، دریافت کننده رایگانِ نسخه هایِ کتب یا انتشاراتِ چاپ شده در کشور (واسپاری قانونی) هستند؛ به طور منظم چاپ یا بوسیله ماشین های الکترونیکی ضبط می شود. کتاب شناسی ملی ممکن است آثار مربوط به یک کشور را که در خارج از آن کشور منتشر می شود نیز دربر می گیرد.[۱۲۰]
مانند: کتاب شناسی ده ساله کتاب های ایران (۱۳۳۳ـ۱۳۴۲). ایرج افشار، با همکاری حسین بنی آدم. تهران: انجمن کتاب، ۱۳۴۶، ۷۵۱ ص.
۳ـ۴ـ کتاب شناسی منطقه ای (Regional Bibliography):
کتاب شناسی منطقه ای می باید بدون توجه به زبان، زمان، شکل یا موضوع، کلیه انتشارات یک منطقه جغرافیایی خاص، مثلاً خاورمیانه، اروپا، یا آمریکای لاتین را در بر بگیرد. پاره ای از کتاب شناسی های تجاری و فهرست های حراج کتاب به کتاب شناسی منطقه ای بسیار نزدیکند.[۱۲۱]
مانند: کتاب شناسی خانات و جمهوری های آسیای میانه و قفقاز. گردآورنده عطاءالله حسنی. [تهران]: مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگی بین المللی، ۱۳۷۱، ۱۸۱ص.
خانم برومند کتاب شناسی های جهانی، منطقه ای و ملی را در تقسیم بندی خود، جزو کتاب شناسی های عمومی قرار داده است و یک کتاب شناسی دیگر با عنوان «کتاب های منتشرشده به زبانی واحد» را در تقسیم بندی های خود ارائه داده است و آنرا این طور توضیح می دهد:
«کتاب های منتشر شده به زبانی واحد:
در این کتاب شناسی، مشخصات کتاب هایی که به زبان موردنظر منتشر شده، گردآوری می شود. این کتاب شناسی ها، از جنبه تجاری و از نظر کتابخانه ها برای تسهیل در انتخاب و سفارش کتاب، اهمیت دارد. «فهرست درهم کرد کتاب» این کار را برای کتاب های منتشرشده به زبان انگلیسی و «بیبلیو» برای کتاب های چاپ شده به زبان فرانسوی در کشورهای فرانسه، بلژیک، سوئیس و دیگر کشورهای فرانسوی زبان انجام می دهد.»[۱۲۲]
۵ـ کتاب شناسی از نظر شمول و دامنه موضوعی:
۱ـ۵ـ کتاب شناسی جامع (فراگیر) (Comprehensive Bibliography):
هرگاه کتاب شناسی(خواه عمومی،خواه اختصاصی،سیاهه ای ازتقریباًکلیه آثاری باشدکه درآن زمینه منتشرشده اند؛کتاب شناسی جامع خوانده می شود.هرگاه رؤیای کتاب شناسی جهانی به تحقق بپیوندد؛ می توان ازیک کتاب شناسی جامع جهانی صحبت کرد. درشرایط فعلی کتاب شناسی های جامع با حذف یک یا چند عامل تهیه می شوند.مثلاً فهرست کتاب های چاپی فارسی مشار کتاب شناسی جامع عمومی از کتاب های چاپی فارسی است، یعنی محدودیت زبانی در تهیه و تدوین رعایت شده است.[۱۲۳]
۲ـ۵ـ کتاب شناسی انتخابی یا منتخب یا گزینشی (Selective Bibliography):
نوعی کتاب شناسی است که فقط منتخبی از آثار موردنظر را به دست می دهد. چنین گزینشی یا برای تأمین نیازهای رده خاصی از استفاده کنندگان تهیه می شود یا مواد کم اهمیت تر، جزوات و غیره را حذف می کند.[۱۲۴]
مانند: کتاب شناسی گزیده توصیفی زبان و ادبیات فارسی. سعیده کمایی فرد. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، ۱۳۸۰، هفت + ۱۹۳ص.
۳ـ۵ـ کتاب شناسی عمومی، عام یا کلی (General Bibliography):
کتاب هایی که در این نوع از کتاب شناسی ها، مشخصات آنها داده می شود، منحصر به موضوعی خاص نبوده و از گوناگونی موضوعی برخوردار است. به عبارت دیگر این نوع کتاب شناسی هر نوع کتابی را دربر می گیرد.[۱۲۵]
مانند: کتاب شناسی ملی. تهران: انتشارات ایران، ۱۳۴۴، ۲۶۹ص.
۴ـ۵ـ کتاب شناسی اختصاصی، تخصصی یا خاص (Allocated Bibliography):
«کتاب شناسی های اختصاصی به موضوع، فرد یا حوزه معینی اختصاص دارد، و اغلب ابزار کار پژوهشگران است».[۱۲۶] کتاب شناسی اختصاصی به صورت زیر تقسیم می شود.
۱ـ۴ـ۵ـ کتاب شناسی موضوعی (Subject Bibliography):

مدیریت سود و سیاست های تقسیم سود در شرکت‏های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران۹۲

این فصل به خلاصه پژوهش، نتیجه گیری و پیشنهادها اختصاص دارد. بخش نتیجه گیری آخرین بخش از انجام پژوهش است که در آن، پژوهشگر بر اساس اطلاعات آماری که به دست می آید می تواند نسبت به پژوهشی که انجام داده اظهار نظر و نتیجه گیری کند. این نتیجه گیری آخرین تأثیر را هم از حیث سبک نگارش هم از جهت محتوا باید به خواننده القا نماید. نتیجه گیری، باوری مبتنی بر استدلال و بر مبنای شواهد حاصل از پژوهش است که پژوهشگر در اختیار خوانندگان پژوهش، علاقه مندان به اجرای پژوهش‏های آتی مبتنی بر پژوهش کنونی و در نهایت استفاده کنندگان کاربردی، قرار می دهد. در این پژوهش پس از جمع آوری اطلاعات و داده های لازم،‏ سود تقسیمی، سود سال جاری، سود سال قبل و اقلام تعهدی اختیاری شرکت‏های نمونه، محاسبه شده و جهت سنجش رابطه بین متغیرهای پژوهش ابتدا آزمون های F لیمر و هاسمن جهت انتخاب الگوی مناسب صورت گرفت، سپس از ضریب همبستگی در سطح اطمینان ۹۵% و از آزمونF و آزمون t برای تعیین معنی دار بودن مدل رگرسیونی و رابطه همبستگی بین متغیرهای پژوهش به منظور تایید یا رد فرضیه های پژوهش استفاده شده است.
۵-۲- خلاصه تحقیق
در این تحقیق به بررسی همبستگی بین اقلام تعهدی اختیاری به عنوان شاخص مدیریت سود (متغیر مستقل) و نسبت سود سهام پرداختی و تغییرات سود تقسیمی (متغیر وابسته) با در نظر گرفتن سه متغیر کنترلی بازده حقوق صاحبان سهام، اندازه شرکت و اهرم مالی پرداخته شد. به منظور آزمون تأثیر متغیر مستقل مذکور بر متغیر وابسته، ما به طرح دو فرضیه اصلی به شرح ذیل پرداختیم:
فرضیه اول: بین دامنه اتکا به فعالیت های مدیریت سود و نسبت پرداخت سود سهام رابطه معنی‏داری وجود دارد.
فرضیه دوم: بین دامنه اتکا به فعالیت های مدیریت سود و تغییرات سود تقسیمی رابطه معنی‏داری وجود دارد.
به منظور آزمون فرضیات فوق نمونه ای از شرکت های بورس اوراق بهادار تهران را در قلمرو زمانی سال‏های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰ را انتخاب نمودیم. نمونه انتخابی به روش حذفی و شامل ۷۰ شرکت بود. بعد از انتخاب نمونه و جمع آوری اطلاعات مربوط به قلمرو زمانی ۵ ساله تحقیق، تعداد مشاهدات در مجموع ۳۵۰ سال- شرکت بوده و فرضیات فوق را مورد آزمون قرار دادیم که نتایج آزمون فرضیات در ادامه بیان می‏گردد.
۵-۳- خلاصه نتایج حاصل از پژوهش
یکی از پیامدهای تضاد منافع در شرکت‏های سهامی، گزارشگری مالی جهت دار توسط مدیران شرکت است. مدیران به عنوان مسئولین تهیه صورت های مالی با وقوف کامل بر وضعیت مالی شرکت و با برخورداری از سطح آگاهی بیشتر نسبت به استفاده کنندگان صورت های مالی، به طور بالقوه سعی دارند که تصویری مطلوب از واحد تجاری را جلوه دهند. این امر از طریق اعمال نظر در سود گزارش شده واحد تجاری میسر می شود. به طور کلی مدیریت سود به عنوان اقدامات آگاهانه به عمل آمده توسط مدیریت جهت رسیدن به اهداف خاص در چارچوب رویه های حسابداری تعریف می شود (اسکات ، ۲۰۰۳). حداکثر سازی سود و شیوه توزیع آن از جمله موضوعات مهمی هستند که مدیریت هر واحد تجاری باید بررسی و تفکر در مورد آن ها را به عنوان مهم ترین وظیفه خود در نظر داشته باشد. نتیجه کلی این عملیات چنین خواهد بود که تصویر واحد تجاری بهتر از وضعیت واقعی به نظر می رسد و انگیزه تزریق سرمایه و منابع مالی از طریق افراد برون سازمانی به شرکت افزایش می یابد (الیاسیانی و جیا[۱۳۴] ، ۲۰۰۶: ۵۵-۵۴).
برای سالیان متمادی در گذشته اقتصاددانان فرض می‏کردند که تمامی گروه های مربوط به یک شرکت سهامی برای یک هدف مشترک فعالیت می کنند، اما در۳۰ سال گذشته موارد بسیاری از تضاد منافع بین گروه ها و چگونگی مواجهه شرکت ها با این گونه تضادها توسط اقتصاددانان مطرح شده است.
این در حالی است که بخشی از مالکیت شرکت ها در اختیار سهامداران حرفه ای عمده قرار دارد که بر خلاف گروه سهامداران جزء، اطلاعات داخلی با ارزش درباره چشم اندازهای آتی و راهبردهای تجاری و سرمایه گذاری های بلند مدت شرکت، از طریق ارتباط مستقیم با مدیران شرکت در اختیار ایشان قرار می‏گیرد. در این پژوهش تاثیر دامنه فعالیت های مدیریت سود بر سطح سود تقسیمی اعمال شده در شرکت‏ها و میزان توزیع آن، بررسی شده است. با توجه به مباحث فوق در این پژوهش دو فرضیه مورد آزمون قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل‏های آماری حاکی از رد فرضیه اول و تایید فرضیه دوم می باشد. بر اساس این نتایج، دامنه فعالیت های مدیریت سود در شرکت های نمونه آماری مورد مطالعه، متاثر از سطح سود تقسیمی در این شرکت ها نمی باشد. همچنین نتایج نشان داد که رابطه مثبت و معناداری میان تغییرات سود تقسیمی‏ و مدیریت سود وجود دارد. در ادامه نتایج مذکور تحلیل و تفسیر شده است.
۵-۳-۱- تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها
الف) نتیجه آزمون فرضیه اول
بین دامنه اتکا به فعالیت های مدیریت سود و نسبت پرداخت سود سهام رابطه معنی داری وجود دارد.
فرضیه اول به دنبال یافتن ارتباط میان مدیریت سود و میزان سود تقسیمی شرکت ها است. نتایج آزمون فرضیه اول نشان می دهد که آماره F برابر با ۱۱/۵۸، آماره t برابر با ۳۷/۰ و سطح معناداری بدست آمده از رگرسیون چند گانه ۷/۰ می باشد. در فرضیه اول وجود رابطه معناداری میان اقلام تعهدی اختیاری و پرداخت سود سهام در سطح اطمینان ۹۵/۰ رد شده است. زیرا نتایج بدست آمده حاکی از عدم رابطه ای معنی دار در سطح خطای ۰۵/۰ است.
این یافته در انطباق با تحق

دانلود متن کامل پایان نامه در سایت fumi.ir

یق هوی یوان و همکاران (۲۰۱۰) و جهانزیب و همکاران (۲۰۱۲) که به بررسی مدیریت سود و سیاست‏های تقسیم سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار چین و پاکستان پرداختند بوده و منطبق با تحقیق اعتمادی و جوادی مزده (۱۳۸۸) است، اما در تضاد با نتایج یافته‏های‏ طالبی (۱۳۸۹) و خدادادی و جان جانی (۱۳۹۰) است. طالبی در تحقیق خود با عنوان “ارزیابی نوع مدیریت سود و بررسی اثر ساختار مالکیت و اندازه شرکت بر روی مدیریت سودآوری آتی” نشان داد که متغیر اقلام تعهدی اختیاری با بهره گرفتن از شاخص های (EARNt+1∆) و (CFOt+1) در سطح اطمینان ۹۵% معنی دار بوده، اما با بهره گرفتن از شاخص (NDNIt+1) در سطح اطمینان ۹۵% معنی دار نیست. با توجه به اینکه این متغیر در دو شاخص از مجموع سه شاخص سودآوری آتی معنی دار است پس می توان نتیجه گرفت که در مجموع بین اقلام تعهدی اختیاری و سودآوری آتی رابطه معنی داری وجود دارد.
خدادادی و جان جانی (۱۳۹۰) در پژوهشی به بررسی رابطه مدیریت سود و سودآوری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. نتایج تحقیق نشان داد که بین مدیریت سود و نرخ سود تقسیمی رابطه معنی داری وجود دارد و شرکت هایی که مدیرت سود داشته اند نسبت به شرکت هایی که مدیریت سود نداشته اند در سطح سود هر سهم نرخ سود تقسیمی بالاتری داشته اند.
بنابراین چنین به نظر می رسد که نتایج فرضیه اول پژوهش حاکی از این است که دامنه فعالیت‏های مدیریت سود در شرکت ها، متاثر از سیاست های تقسیم سود در آنها نمی باشد. همچنین ضریب اندازه شرکت در فرضیه اول منفی بود. بنابراین شرکت های بزرگ در شرکت‏های نمونه پژوهش، سود کمتری میان سهامداران خود توزیع می کنند. از سوی دیگر نتایج نشان می دهد که با افزایش نسبت پرداخت سود سهام، بازده حقوق صاحبان سهام نیز افزایش می یابد.
به طور کلی نتایج آزمون فرضیه اول بیانگر این است که در بورس اوراق بهادار تهران، مدیران از اقلام تعهدی اختیاری برای توزیع سود سهام بیشتر اوراق بهادار بنگاه های خود استفاده نمی کنند.
ب) نتیجه آزمون فرضیه دوم
بین دامنه اتکا به فعالیت های مدیریت سود و تغییرات سود تقسیمی رابطه معنی داری وجود دارد.
فرضیه دوم تحقیق در پی ردیابی رابطه ای معنی دار بین دامنه اتکا به فعالیت های مدیریت سود و تغییرات سود تقسیمی است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه دوم نشان می دهد که مقدار آماره F برابر با ۱/۱۴، آماره t برابر با ۶۶/۳ و سطح معناداری بدست آمده از رگرسیون چند گانه نیز ۰۰۰۳/۰ می باشد که حاکی از وجود رابطه ای معنی دار میان دامنه اتکا بر فعالیت های مدیریت سود و تغییرات سود تقسیمی می‏باشد. نتایج حاصل از آزمون فرضیه دوم نشان داد که ارتباط بین فعالیت های مدیریت سود در شرکت‏هایی که تغییرات سود تقسیمی پایداری دارند در سطح خطای ۰۵/۰ معنی دار است. به عبارت دیگر، در این‏گونه شرکت ها، مدیریت سود نسبت به سایر شرکت ها بیشتر است. لذا فرضیه دوم پژوهش تایید می‏شود.
این یافته در انطباق با تحقیق تهرانی و ذاکری (۱۳۸۸) که به بررسی رابطه بین کیفیت سود و سود تقسیمی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند است، اما مغایر با تحقیق پورحیدری و دیگران (۱۳۸۸) که به بررسی پایداری سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند است.
نتایج فرضیه دوم حاکی از این است که در زمان افزایش سریع درآمد (ترقی ناگهانی سود) مدیران شرکت ها ممکن است اقدام به کاهش سود گزارش شده نمایند. زیرا چنانچه سود دوره ای بالاتر از محدوده سقف مشخص شده در طرح پاداش باشد و آن بخش از سود نهایی، پاداش چندانی نداشته باشد، مدیریت سعی در انتقال درآمد به سال بعد خواهد داشت تا از پاداش افزوده آن در محدوده طرح پاداش برای سال آتی استفاده کند. از سوی دیگر بالا رفتن و ترقی سود سبب می شود تا سهامداران، معیار و استاندارد سود مشمول پاداش را افزایش دهند که در میزان پاداش سال های بعد تاثیر منفی خواهند داشت. بنابراین طبق یافته های فرضیه دوم، رابطه منفی معنی داری بین تغییرات سود تقسیمی که درصدی از تغییرات سود خالص است با سیاست های تقسیم سود وجود دارد.
بنابراین أنچه از نتایج فرضیه دوم پژوهش برمی آید این است که مدیران سود گزارش شده سال قبل را به عنوان آستانه مهمتری نسبت به سطح سود صفر در نظر می گیرند و انگیزه ها برای دستکاری سود در چنین مواقعی بیشتر می شود. مدیران و سرمایه گذاران نهادی عمده نیز وقتی انگیزه برای دستکاری سود بالاست، نقش ضعیفی در اعمال محدودیت ها برای چنین رفتاری دارند. از سوی دیگر با تامل و مقایسه نقش مدیران غیر موظف و سرمایه گذاران نهادی عمده هنگامی که سود مدیریت نشده کمتر و بالاتر از آستانه هاست، می توان دریافت، نظارت بر عملکرد مدیران شرکت ها نامتقارن است و در شکل ضعیف تاکید اصلی آنها بر محدود کردن مدیریت سود افزایشی است. اما چنین به نظر می رسد که نظارت سهامداران و سرمایه گذاران عمده نسبت به مدیران غیر موظف متقارن تر است.
با توجه به یافته های تحقیقات پیشین، به نظر می رسد که سیاست های تقسیم سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پایدار نیست، چرا که به منظور داشتن یک سیاست باثبات در تقسیم سود، مدیریت باید سود تقسیمی دوره قبل را مد نظر قرار دهد. تغییرات سود تقسیمی بر اساس مدل لینتنر نشان دهنده آن است که با افزایش دامنه فعالیت های مدیریت سود در شرکت های ایرانی، تغییرات سود تقسیمی آنها نیز افزایش می یابد. بنابراین در صورت گرایش به
مدیریت سود فرصت طلبانه توسط مدیران، دارای سیاست های تقسیم سود پایداری نمی باشند.
در تحقیق حاضر به منظور بررسی بیشتر با بهره گرفتن از متغیرهای مداخله‏گر، اثر بازده حقوق صاحبان سهام، اندازه شرکت و اهرم مالی شرکت نیز بر سیاست‏های تقسیم سود در شرکت­های نمونه آماری مورد­­ مطالعه مورد آزمون قرار گرفت. نتایج ارائه شده در جدول (۴-۱۴) در رابطه با متغیرهای کنترلی نشان می‏دهد که ضرایب این متغیرها به جز اهرم مالی شرکت از لحاظ آماری معنادار است و بیانگر آن است که با سیاست‏های تقسیم سود شرکت‏های نمونه تحقیق رابطه معنی داری دارند.
جدول شماره (۵-۱) : خلاصه یافته های تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

تطابق با سایر تحقیقات	رد یا تائید فرضیه	فرضیه های تحقیق
جهانزیب و همکاران (۲۰۱۲) اعتمادی و جوادی مزده (۱۳۸۸)	رد شد	بین دامنه توسل بر فعالیت های مدیریت سود و نسبت پرداخت سود سهام رابطه معنی داری وجود دارد.	فرضیه اول
تهرانی و ذاکری (۱۳۸۸)	تایید شد	بین دامنه توسل بر فعالیت های مدیریت سود و تغییرات سود تقسیمی رابطه معنی‏داری وجود دارد.	فرضیه دوم

۵-۴- نتیجه گیری کلی تحقیق
آنچه در جمع بندی و نتیجه گیری کل آزمون بین دامنه اتکا به فعالیت های مدیریت سود و سیاست‏های تقسیم سود می‏توان عنوان کـــرد این است که رابطه ای معنادار بین اقلام تعهدی اختیاری به عنوان شاخص مدیریت سود با نسبت پرداخت سود سهام در شرکت ها وجود ندارد و این نشانه‏ای از عدم گرایش مدیران به استفاده از اقلام تعهدی اختیاری برای توزیع سود سهام بیشتر اوراق بهادار در شرکت‏های نمونه آماری مورد مطالعه می باشد. نتیجه دیگر اینکه، رابطه مثبت و معناداری بین تغییرات سود تقسیمی و مدیریت سود در شرکت ها وجود دارد. همچنین رابطه منفی معنی داری بین تغییرات سود تقسیمی که درصدی از تغییرات سود خالص است با سیاست های تقسیم سود وجود دارد.
۵-۵- پیشنهادات
پس از انجام مراحل یک پژوهش علمی، اگر پژوهش بر اساس یک روند سیستماتیک و پژوهش‏گرانه صورت گرفته باشد، محقق می تواند نظراتی را هم در مورد یافته ها و نتایج پژوهش، راهکارها و پیشنهادهایی را به منظور بهبود اوضاع فعلی و بسط پژوهش های آتی بیان کند. بدین سبب در ادامه پیشنهادهایی توسط پژوهشگر ارائه می شود.
۵-۵-۱- پیشنهادهایی در راستای یافته های پژوهش
پیشنهاد مبتنی بر نتایج فرضیه اول:
با توجه به نتایج آزمون فرضیه اول که حاکی از عدم وجود رابطه ای معنی دار میان مدیریت سود و سیاست های تقسیم ‏سود در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بود، معیار عملکردی به غیر از سود می تواند گروه های استفاده کننده را در ارزیابی مطلوب و شفاف عملکرد مدیریت یاری رساند. در این راستا پیشنهاد می شود ارزش افزوده ایجاد شده توسط شرکت به همراه سود و جریان‏های نقدی توسط گروه های ذینفع مد نظر قرار گیرد.
با توجه به نتایج به دست آمده از فرضیه اول پژوهش، پیشنهاد می‏گردد تحلیل‏گران و سرمایه‏گذاران هنگام استفاده از صورت های مالی شرکت ها در تجزیه و تحلیل های خود جهت تصمیم گیری در رابطه با سرمایه گذاری در سهام شرکت ها به عوامل موثر بر مدیریت سود نظیر بازده حقوق صاحبان سهام و اندازه شرکت توجه داشته باشند.
پیشنهاد مبتنی بر نتایج فرضیه دوم:
همان طور که از نتایج تحقیق نیز برآمد، تغییرات سود تقسیمی و پایداری پرداخت سود سهام از عواملی است که نقش قابل توجهی در مدیریت سود شرکت ها در بورس اوراق بهادار تهران دارد، لذا سرمایه گذاران در تصمیم گیری های خود می‏توانند از یافته های علمی این تحقیق بهره برده و تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام دهند.
نتایج آزمون فرضیه دوم تحقیق حاکی از آن است که رابطه مثبت و معناداری بین مدیریت سود در شرکت های نمونه تحقیق و تغییرات سود تقسیمی آنها وجود دارد. بنابراین نتایج این تحقیق می‏تواند در جهت ارزیابی وضعیت مالی و عملکرد واحدهای تجاری، مورد استفاده تحلیل گران مالی، سرمایه گذاران و سایر استفاده کنندگان از صورتهای مالی قرار گیرد.
با توجه به نتایج حاصل از فرضیه‏های تحقیق در خصوص تاثیر دامنه اتکا به فعالیت های مدیریت سود بر سیاست های تقسیم سود، در حوزه کاربردی به دست ‏اندرکاران تهیه و تدوین مبانی نظری گزارشگری مالی و استانداردهای حسابداری ملی توصیه می شود، نتایج این تحقیق و تحقیقات داخلی مشابه را در راستای ارتقای جایگاه مبانی نظری و ویژگی‏های کیفی خاص گزارشگری مالی را بر اساس رویه های حسابداری و شرایط موجود در بازار سرمایه کشور، مد نظر قرار دهند. بدین ترتیب در ادامه پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی ارائه می شود .
۵-۵-۲- پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی
با توجه به اهمیت پدیده مدیریت سود به نظر می رسد انجام پژوهش های بیشتر و با در نظر گرفتن جوانب دیگر به روشن شدن این موضوع کمک نماید. این پژوهش می تواند به عنوان الگویی برای پژوهش‏های بعدی قرار گیرد. بررسی تک تک عوامل تأثیر گذار بر مدیریت سود، می تواند موجبات درک بیشتر مفهوم و اهمیت مدیریت سود را فراهم آورد. آنچه پیشنهاد می شود شامل موارد زیر می باشد:
با توجه به اینکه در این پژوهش از مدل تعدیل شده جونز برای محاسبه اقلام تعهدی اختیاری استفاده شد، پیشنهاد می شود در پژوهش های آتی از سایر مدل ها به خصوص مدل کازنیک و مدل درآمدهای اختیاری استوبن (۲۰۱۰) برای برآورد اقلام تعهدی اختیاری و غیر اختیاری استفاده گردد.
پژوهش های آتی بایستی مدل بهتری برای تفکیک اقلام تعهدی به اختیاری و غیر اختیاری ایجاد کند. علاوه بر این، برای هر صنعت مدل خاصی ایجاد گردد تا بهترین نتیجه ممکن از انجام پژوهش هایی که اقلام تعهدی از متغیرهای اصلی انجام پژوهش هست حاصل شود و اشتباه در تفکیک این اقلام به حداقل ممکن برسد.
در این پژوهش، سه معیار سود خالص، سود سهام پرداختی و تغییرات سود تقسیمی در سال جاری(t) و سال قبل (۱-t) برای ارزیابی سیاست های تقسیم سود استفاده شد. البته در این پژوهش به دنبال اینکه کدام معیار سنجش، بهتر و مطلوب تر است نبودیم، اما در پژوهش های آتی می توان تلاش کرد معیار مطلوب‏تر شناسایی شود و یا معیار دیگری برای سنجش سود تقسیمی به کار برده شود.
بررسی تاثیر رقابت در بازار محصول بر مدیریت سود.
بررسی رابطه بین اندازه شرکت ها با سطح مدیریت سود آنها.
بررسی ارتباط بین سیاست های تقسیم سود و توان رقابتی صنایع.
بررسی تحقیق حاضر با بهره گرفتن از اطلاعات مالی شرکت های فعال در بازار فرا بورس.
۵-۶- محدودیت های تحقیق
در تمام تحقیقاتی که صورت می‏گیرد، محدود
یت ها جزء لاینفک تحقیق هستند. زیرا همین محدودیت‏ها هستند که زمینه را برای تحقیقات آتی و جدید را فراهم می سازند. این تحقیق نیز از این قاعده مستثنی نبود. در انجام این پژوهش، چندین محدودیت وجود داشته که احتمالا” بر نتایج و یافته های حاصله
تاثیر گذاشته است.
نتایج پژوهش حاضر تحت تاثیر صحت اطلاعات موجود در صورت های مالی شرکت ها است. این در حالی است که به نظر می رسد به طور نسبی در یادداشت های همراه صورت های مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و بر مبنای استانداردهای حسابداری ایران، افشا و طبقه‏بندی کامل و مناسبی از اجزای سود صورت نمی گیرد و حتی برخی اصول و رویه های موجود در این رابطه، توسط شرکت ها به طور صحیح، کامل و یکنواخت به کار گرفته نمی شود.
بی توجهی به سایر عوامل اختصاصی شرکت ها نظیر ویژگی های تجاری و مدیریتی و عوامل کلان اقتصادی که احتمال تاثیر بر پرداخت سود تقسیمی دارد، از محدودیت های این پژوهش است.
آثار ناشی از تفاوت در روش های حسابداری در ارتباط با اندازه گیری و گزارش رویدادهای مالی در شرکت های مختلف، می تواند بر نتایج پژوهش اثر گذاشته باشد.
با توجه به محدود بودن جامعه آماری به شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که جزء شرکت های تولیدی بوده و سال مالی آنها منتهی به پایان اسفند ماه باشد، تعمیم نتایج به سایر شرکت ها بایستی با احتیاط انجام شود.
پیوست ها
پیوست شماره یک: نام شرکت های نمونه تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ردیف	نام شرکت	ردیف	نام شرکت	ردیف	نام شرکت
۱	آبسال	۲۵	سایپا	۴۹	کاشی نیلو
۲	آهنگری تراکتورسازی	۲۶	سیمان خزر	۵۰	کشت و صنعت پیاذر
۳	توسعه صنایع بهشهر	۲۷	سایپا شیشه	۵۱	گل گهر
۴	پتروشیمی خارک	۲۸	سیمان خاش	۵۲	لابراتوار رازک
۵	پتروشیمی شازند	۲۹	سیمان سپاهان	۵۳	لاستیک سهند
۶	داده پردازی ایران	۳۰	سیمان صوفیان	۵۴	داروسازی امین
۷	دارو سازی جابرابن حیان	۳۱	سیمان قائن	۵۵	لبنیات پاستوریزه پاک
۸	پشم و شیشه ایران	۳۲	سیمان کرمان	۵۶	محور سازان ایران خودرو
۹	پتروشیمی آبادان	۳۳	شیشه و گاز	۵۷	معادن منگنز ایران
۱۰	تراکتور سازی ایران	۳۴	گروه صنعتی بارز	۵۸	معدنی املاح ایران
۱۱	تهران دارو	۳۵	مخابرات ایران	۵۹	نفت اصفهان
۱۲	چرخشگر	۳۶	صنایع مس ایران	۶۰	نفت بهران
۱۳	حمل و نقل پتروشیمی	۳۷	صنعتی کیمیدارو	۶۱	نفت پارس
۱۴	حمل ونقل توکا	۳۸	صنعتی و شیمیایی رنگین	۶۲	نیرو ترانس
۱۵	خوراک دام پارس	۳۹	فراورده های نسوز اذر	۶۳	نیرو کلر
۱۶	داروسازی ابوریحان	۴۰	فولاد خراسان	۶۴	اندمین سایپا
۱۷	دارو سازی اسوه	۴۱	تاید واتر	۶۵	البرز دارو
۱۸	داروسازی داملران	۴۲	حفاری شمال	۶۶	ایران ترانسفو
۱۹	داروسازی زهراوی	۴۳	سرامیک اردکان	۶۷	ایران خودرو
۲۰	ذغال سنگ نگین طبس	۴۴	تکین کو	۶۸	ایران خودرو دیزل
۲۱	ریخته گری تراکتور سازی	۴۵	کارخانجات پلاسکوکار سایپا	۶۹	ایران دارو
۲۲	رینگ سازی مشهد	۴۶	کارخانه چینی ایران	۷۰	پتروشیمی فن آوران
۲۳	زامیاد	۴۷	کاشی پارس
۲۴	سالمین	۴۸	کاشی سینا

پیوست شماره دو: اقلام تعهدی اختیاری (DA)
روش محاسبه اقلام تعهدی اختیاری (DA) در شرکت آبسال در سال ۱۳۸۶ به شرح ذیل تشریح می‏گردد:
TAt = N.It – CFOt
TA(1386/آبسال)= ۷۱٫۱۲۷٫۱۴۵٫۲۴۹ – ۶۶٫۰۶۰٫۰۰۰٫۰۰۰ = ۵٫۰۶۷٫۱۴۵٫۲۴۹
NDA(1386/آبسال) = α۱ (۱/A1-86) + α۲ (ΔREV86 – ΔREC ۸۶/ A1-86) + α۳ (PPE ۸۶/ A1-86)
در این معادله مقادیر NDA ، ۱α ,۲α ,۳α مجهول است.
۱α ,۲α ,۳α پارامترهای برآورد شده خاص شرکت می باشد که از رابطه زیر و با بهره گرفتن از رگرسیون محاسبه می شوند.
TAit /Ait-1 = α۱ (۱/Ait-1) + α۲ (ΔREVit/Ait-1) + α۳ (PPEit/Ait-1)
جداول مربوط به رگرسیون در بخش تجزیه و تحلیل آماری وجود دارد.
۱α= ۴۰۷۰۰۰۰۰۰۰
α۲ = ۰۴۶/۰
α۳ = ۱۱۹/۰-
NDA = α۱ (۱/A1-90) + α۲ (ΔREV90 – ΔREC ۹۰/ A1-90) + α۳ (PPE ۹۰/ A1-90)
NDA(آبسال/۱۳۸۶) = ۴۰۷۰۰۰۰۰۰۰× (۱۱۷۵۲۹×۱۰-۷) + ۰۴۶/۰ × (۰۴۷۳۲۶۷۱۲/۰- ) + (۱۱۹/۰-) ×۱۹۵۴۰۱۹۲/۰ = ۰۲۰۶۴۶۴۱۳/۰-
DA(1386/آبسال) = TA90/Ait-1 – NDA90 = ۰۰۵۹۵۵۳۸۲/۰ – (۰۲۰۶۴۶۴۱۳/۰) = ۰۲۶۶۰۱۷۹۵/۰
بدین ترتیب اقلام تعهدی شرکت های نمونه در تحقیق حاضر به شکل بالا محاسبه گردیده است.
پیوست شماره سه: خروجی نرم افزار (جداول مربوط به تجزیه و تحلیل های آماری)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ANOVAB
MODEL 1		SUM OF SQUARES	DF	MEAN SQUARE	F	SIG.
	REGRESSION	.۴۹۸	۳	.۱۶۶	۱۱٫۵۴۱	.۰۰۰A
	RESIDUAL	۴٫۹۷۴	۳۴۶	.۰۱۴
	TOTAL	۵٫۴۷۱	۳۴۹
A. PREDICTORS: (CONSTANT), [ PPE / AT-1] , (DREV – DREC) / AT-1, [ 1 / AT-1]
b. Dependent Variable: TAt/ At-1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

COEFFICIENTSA
MODEL 1		UNSTANDARDIZED COEFFICIENTS		STANDARDIZED COEFFICIENTS	T	SIG.
		B	STD. ERROR	BETA
	(CONSTANT)	.۰۱۲	.۰۱۱		۱٫۱۰۸	.۲۶۸
	[ ۱ / AT-1]	۳٫۹۷۶E9	۱٫۱۹۸E9	.۱۷۱	۳٫۳۱۸	.۰۰۱
	(DREV – DREC) / AT-1	.۰۴۶	.۰۱۲	.۲۰۰	۳٫۹۱۱	.۰۰۰
	[ PPE / AT-1]	-.۱۱۵	.۰۳۷	-.۱۶۱	-۳٫۱۲۲	.۰۰۲
a. Dependent Variable: TAt/ At-1

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

		DA	DPO	DIT – DI(T-1)	EIT – EI(T-1)	ROE	SIZE	LEV
N	VALID	۳۵۰	۳۵۰	۳۵۰	۳۵۰	۳۵۰	۳۵۰	۳۵۰
	MISSING	۰	۰	۰	۰	۰	۰	۰
MEAN		.۰۱۲۲۷۸۱۰۸	۱٫۰۸۸۰۲۹	.۰۰۷۷۱۸۹۳۷	.۰۱۱۴۱۸۱۶۴	.۳۴۰۵۱۰۴۱۸	۱۱٫۰۰۱۸۶۲۸۲۱	.۶۰۶۹۰۵۰۹۸
STD. DEVIATION		.۱۱۹۳۷۷۴۴۵۴	۲٫۲۴۰۴۹۴۴	.۰۸۸۳۰۲۴۵۸۷	.۰۷۵۱۱۲۶۲۸۴	.۲۳۵۱۸۹۱۷۸۵	.۸۶۳۵۲۸۳۲۱۶	.۳۳۷۲۷۷۴۵۲۹
SKEWNESS		۲٫۴۹۵	۵٫۸۶۷	-۲٫۶۲۳	.۴۲۸	۳٫۵۶۱	.۳۲۹	۱۱٫۳۰۱
STD. ERROR OF SKEWNESS		.۱۳۰	.۱۳۰	.۱۳۰	.۱۳۰	.۱۳۰	.۱۳۰	.۱۳۰
KURTOSIS		۱۹٫۸۷۹	۴۲٫۱۹۲	۵۳٫۴۷۵	۹٫۶۲۴	۲۹٫۶۲۳	.۲۳۳	۱۷۹٫۰۹۵
STD. ERROR OF KURTOSIS		.۲۶۰	.۲۶۰	.۲۶۰	.۲۶۰	.۲۶۰	.۲۶۰	.۲۶۰
MINIMUM		-.۲۷۱۲۱۰۹	.۰۰۰۰	-.۹۷۶۱۲۳۸	-.۴۴۸۷۳۹۳	.۰۰۷۴۱۰۲	۸٫۱۵۸۳۶۲۵	.۰۶۶۷۳۷۹
Maximum		۱٫۱۰۴۵۷۰۶	۲۱٫۷۹۰۰	.۶۵۷۷۸۷۸	.۳۷۹۸۴۹۰	۲٫۶۹۶۷۸۰۲	۱۳٫۳۰۶۰۴۲۹	۵٫۹۳۶۹۳۳۱

Statistics
NPar Tests

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ONE-SAMPLE KOLMOGOROV-SMIRNOV TEST
		DPO
N		۳۵۰
NORMAL PARAMETERSA,B	MEAN	۱٫۰۸۸۰۲۹
	STD. DEVIATION	۲٫۲۴۰۴۹۴
MOST EXTREME DIFFERENCES	ABSOLUTE	.۳۱۳۶۱۸
	POSITIVE	.۳۰۰۳۹۵
	NEGATIVE	-.۳۱۳۶۱۸
KOLMOGOROV-SMIRNOV Z		۵٫۸۶۷۲۶۲
ASYMP. SIG. (2-TAILED)		.۰۰۰
A. TEST DISTRIBUTION IS NORMAL.
b. Calculated from data.

NPAR TESTS
/K-S(NORMAL)=DPO
/MISSING ANALYSIS.
NPar Tests

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ONE-SAMPLE KOLMOGOROV-SMIRNOV TEST
		DPO
N		۳۵۰
NORMAL PARAMETERSA,B	MEAN	-.۷۶۴۵۵۷
	STD. DEVIATION	۱٫۵۲۵۳۳۷
MOST EXTREME DIFFERENCES	ABSOLUTE	.۰۳۵۲۰۸
	POSITIVE	.۰۳۵۲۰۸
	NEGATIVE	-.۰۲۲۹۳۰
KOLMOGOROV-SMIRNOV Z		.۶۵۸۶۷۸
ASYMP. SIG. (2-TAILED)		.۷۷۸۴۵۰
A. TEST DISTRIBUTION IS NORMAL.
b. Calculated from data.

 

بررسی رابطه بین هوش هیجانی ومهارتهای ارتباطی با عملکرد شغلی سرپرستان خط اول شرکت تولیدی لاستیک دنا

اجتماعی (دانیل گلمن ، ۱۳۸۵ ، ص ۱۳) .
بسیاری از پژوهشگران معتقدند هیجان منبع اولیۀ انگیزش است و تجربه های هیجانی اطلاعات مهمی دربارۀ محیط و موقعیتها فراهم می کنند که این اطلاعات ، قضاوتها ، تعمیم ها ، اولویتهاوفعالیتهای شخصی راشکل می دهد (منصوری نصرآبادی ، ۱۳۸۳،ص ۱۴۳) .
۳-۱ اهمیت و ضرورت پژوهش
سازمانهای موجود در هر جامعه با بهره گرفتن از منابع محدودی که در اختیار دارند، به گونه ای به رفع نیازهای فردی و گروهی افراد جامعه می پردازند و از آنجا که منابع تولید همواره با یک ویژگی یعنی کمیابی مواجه هستند، اغلب اصلی ترین هدف سازمانها استفاده بهینه از عوامل تولید و رسیدن به اثربخشی است.این عوامل شامل زمین، سرمایه، نیروی انسانی، فناوری و مدیریت است.در این بین نیروی انسانی ارزشمندترین دارایی سازمانهای و از جایگاه حساسی برخوردار است . عملکرد انسان در درون سازمان انعکاسی از دانش، مهارت و ارزشهای او است . به همین منظور شناخت عوامل مؤثر بر عملکرد کارکنان یکی از اهداف بهسازی نیروی انسانی در مدیریت بخش های دولتی است که برای سنجش دانش، توانایی، انگیزش، رفتار شغلی و عملکردی کارکنان پایه ریزی می شود. ( کامکار ، لندران اصفهانی ، راعی ، ۱۳۸۵ )
در تحقیقات گذشته دربیشتر موارد به طورکلی یا به کارکنان توجه می شود و یا به مدیران وکمتر محققی گروه سرپرستان خط اول را به عنوان نمونه ویا جامعه خود درنظر می گیرد . از آنجا که در شرکت تولیدی لاستیک دنا به آموزش کارکنان توجه زیادی می کنند و با توجه به مصاحبه هایی که به صورت تصادفی با برخی سرپرستان در شرکت تولیدی لاستیک دنا صورت گرفت ، ارزش و اهمیت آموزش مهارت ارتباطی و سنجش هوش هیجانی مورد توجه قرار گرفت ، لذا برآن شدیم تا به بررسی مفاهیم ذکر شده در موضوع تحقیق و نقش مهارت ارتباطی و هوش هیجانی بر عملکرد این گروه سازمانی بپردازیم .
از آنجایی که سرپرستان خط اول بیشتر به طور مستقیم با کارکنان سر و کاردارند باید بتوانند به راحتی با کارگران زیر دست خود رابطه برقرار کنند و همچنین با کنترل هیجان و احساسات خود به کارایی بالا و بهبود عملکرد دست یابند . به طوریکه اگر سرپرستان خط اول بتوانند احساسات و هیجانات خودشان را کنترل کنند می توانند افراد دیگر را بهتر درک کنند و همچنین رفتار آرام و سنجیده تری را داشته باشند که این یک عامل مهم در موفقیت شغلی به حساب می آید .
بنابراین تلفیق دانش مدیریتی و توانایی های هیجانی در مدیریت می تواند در سوق دادن افراد به سوی دستیابی به هدف کارساز و مفید باشد .
۴-۱ اهداف پژوهش
۱-۴-۱ هدف کلی :
تبین ارتباط بین مولفه های هوش هیجانی و مهارت های ارتباطی با عملکرد شغلی در بین سرپرستان خط اول شرکت تولیدی لاستیک دنا .
۲-۴-۱ اهداف جزیی :
تبین ارتباط بین مولفه های هوش هیجانی و عملکرد شغلی در بین سرپرستان خط اول شرکت تولیدی لاستیک دنا .
تبین ارتباط بین مولفه های مهارت های ارتباطی با عملکرد شغلی در بین سرپرستان خط اول شرکت تولیدی لاستیک دنا .
پیش بینی عملکرد شغلی از روی مولفه های هوش هیجانی در بین سرپرستان خط اول شرکت تولیدی لاستیک دنا .
پیش بینی عملکرد شغلی تحت مولفه های مهارت ارتباطی در بین سرپرستان خط اول شرکت تولیدی لاستیک دنا.
پیش بینی عملکرد شغلی از روی متغیرهای هوش هیجانی و مهارت های ارتباطی .
۵-۱ فرضیه های پژوهش
فرضیه اصلی : هوش هیجانی و مهارت های ارتباطی پیش بینی کننده معنی دار عملکرد شغلی سرپرستان خط اول شرکت تولیدی لاستیک دنا است .
فرضیه های فرعی :

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید.

 

1. مولفه های هوش هیجانی پیش بینی کننده معنی دارعملکرد شغلی در بین سرپرستان خط اول شرکت تولیدی لاستیک دنا می باشد .
2. مولفه های مهارت ارتباطی پیش بینی کننده معنی داری برای عملکرد شغلی سرپرستان خط اول شرکت تولیدی لاستیک دنا است .

۶-۱ تعاریف مفهومی و عملیاتی واژه ها و متغیرها :
۱-۶-۱ مفهوم عملکرد شغلی
به طور کلی از عملکرد شغلی تعاریف مختلفی ارائه شده، ولی آنچه که در تمام این تعاریف مشترک است، چگونگی انجام فعالیت و مسؤولیتهای محوله است . عده ای عملکرد نیروی انسانی را بهره وری کار اطلاق کرده اند، ولی باید توجه داشت که عملکرد مفهومی فراتر از داده و ستاده دارد . عملکرد عبارت است از مجموع رفتارهایی که افراد در ارتباط با شغل از خود نشان می دهند (مورهد و گریفین، ۱۳۷۴، ص ۱۳۲) .
در زیر به تعدادی از تعاریفی که از عملکرد به دست آمده است اشاره می کنیم :
– عملکرد عبارتست مجموع رفتارهای در ارتباط با شغل که افراد از خود نشان می دهند (گریفین، مک کنلی ، ۱۳۷۵ ، ص ۴۷۹)
–  عملکرد معیار پیش بینی شده یا معیار وابسته کلیدی در چارچوبی که ارائه می دهیم، می باشد که این چارچوب بعنوان وسیله ای برای قضاوت در مورد اثر بخشی افراد، گروه ها و سازمانها عمل می کند .
– عملکرد عبارتست از حاصل فعالیت های یک فرد از لحاظ اجرای وظایف محوله در مدت زمان معین .
– عملکرد حاصل یا نتیجه ی فرایند و تحقق اهداف می باشد فرایند بدین معنی است که انجام هر کاری در مراحلی باید انجام گیرد تا آن کار انجام بپذیرد و تحقق اهداف بدین معنی است که با رعایت مراحل کاری آن هدف تحقق پیدا کند .
– عملکرد رفتاری است در جهت رسیدن به اهداف سازمانی و اندازه گیری شده یا ارزش گذاری شده است (رضایی، ۱۳۹۱ ) .
عملکرد شغلی درجه ای از انجام وظایف محوله به فرد در شغل وی تعریف می شود . (ذاکر فرد و همکاران ، ۱۳۹۰ ، ص ۱۴) و همچنین عملکرد شغلی در واقع به مجموعه رفتارهایی که افراد درارتباط با شغی از خود بروز می دهند یا به عبارتی میزان محصول ، پیامد و یا بازده ای است که به موجب اشتغال فرد در شغل خود حاصل می شود( موذن و همکاران ، ۱۳۹۰ ، ص ۱۶) .
در تعریف دیگری عملکرد عبارت است از به نتیجه رساندن وظایفی که از طرف سازمان بر عهده نیروی انسانی گذاشته شده است . در یک تعریف نسبتاً جامع، عملکرد عبارت است از کارآیی و اثر بخشی در وظایف محوله و بعضی داده های شخصی نظیر حادثه آفرینی، تأخیر در حضور بر سر کار، غیبت و کندی کار.در این تعریف کارآیی به معنای نسبت بازده به دست آمده به منابع به کار رفته استو اثر بخشی عبارت است از میزان دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده؛از سوی دیگر، عواملی همانند غیبت، کندی در کار، تأخیر و حادثه آفرینی، می توانند معیارهای مناسبی برای سنجش عملکرد باشند(رابینز، ۱۳۷۷، ص ۳۶۰) .
عملکرد شغلی در سازمان ها فراوان مورد بررسی قرار گرفته است اما این مساله زمانی معنا پیدا می کند که درک کنیم، موفقیت و شکست یک سازمان به عملکرد کارکنان آن بستگی دارد . عملکرد شغلی درجه ای از انجام وظایف محوله به فرد در شغل وی تعریف می شود . همچنین زندگی در جوامع مبتنی بر دانش، چالشهای جدیدی را برای نیروی کار و همچنین سازمانها به ارمغان می آورد . به منظور بقا و رقابت ، توسعه مداوم و یادگیری ضروری است . در این بین مدیران و سرپرستان به عنوان ارکان مهم سازمان، نیاز زیادی به آموزش مهارت ها ی مدیریتی دارند. مدیران برای اثربخشی باید دیدگاه روشنی نسبت به مهارت های مورد نیاز مدیریت داشته باشند . به علاوه باید از مهارتها و توانایی های لازم برای مدیران سطوح مشابه خود و سایر سطوح سازمان مطلع باشند . اگر این آگاهی وجود نداشته باشد، آنان نخواهند توانست به طور موثر کارکرده و بازخورد دریافت نمایند و یا سایر فعالیت های مربوط به تغییرات کاری و آموزش و رشد فعالیت های شغلی خود را مهیا نمایند (ذاکر فرد ، همکاران ، ۱۳۹۰ ، صص ۱۴ ، ۱۵ ) .
اما نقطه مشترک تمام تعاریف در مورد عملکرد شغلی نحوه انجام وظایف و مسئولیت های محوله است . در واقع به مجموع رفتارهایی که در ارتباط با شغل ، افراد از خود نشان می دهند یا به عبارتی میزان محصول و بازدهی است که به موجب اشتغال فرد در شغلش ( اعم از خدماتی ، اموزشی و تولیدی ) حاصل می شود(حجازی ، شمس ، ۱۳۸۴ ، ص ۳۳) .
۲-۶-۱ تعریف عملیاتی عملکرد شغلی
میزان نمره ای است که آزمودینها از پرسشنامه عملکرد شغلی پاترسون کسب می نمایند. این پرسشنامه که توسط پاترسون تهیه و تدوین گردیده و در سال ۱۳۶۹ نیز توسط شکرکن و ارشدی در ایران ترجمه شده استفاده شده است . این پرسشنامه دارای ۱۵ سوال می باشد و عملکرد کارکنان را در حوزه وظایف شغلی و سازمانی شان اندازه می گیرد. شیوه نمره گذاری آن بصورت چهارگزینه ای است و گزینه های آن شامل : خیلی ضعیف ، ضعیف ، خوب و عالی می باشد. در ازای هریک از گزینه ها به ترتیب امتیازات هر آزمودنی بین ۱۵ تا ۴۵ می باشد .
۳-۶-۱ مفهوم هوش هیجانی
امروزه علم، به قدرت و نفوذ هیجان های ذهنی انسان پی برده و در حال کشف و تبیین جایگاه هیجان ها و احساس ها در فعالیت ها، رفتارها، حرکت ها و شخصیت انسانی است . درحوزه ی مطالعه های هوش نیز سیر مطالعه ها از هوش منطقی (که بر پایه ی شناخت استوار است) به سمت هوش هیجانی حرکت می کند . هوش هیجانی سعی در تشریح و تفسیر جایگاه هیجان ها و احساس ها در توانمندی های انسانی دارد (مختاری پور، ۱۳۸۵ ، ص ۴۱) .
هوش هیجانی یا عاطفی[۳] که به اختصار EI گفته می شود و معمولاً معیار ارزیابی آن را «ضریب هوش هیجانی» یا EQ می نامند، به معنای قدرت درک کردن، کنترل کردن و ارزیابی احساسات است.
به عبارتی دیگر هوش هیجانی به منزله زیر مجموعه ای از هوش اجتماعی تعریف شده است؛ یعنی کنار آمدن با مردم، مهار هیجان
ها در روابط با انسان ها و توانایی ترغیب یا راهنمایی دیگران ( گلمن ، ۱۳۸۲ ، ص ۲۲۶ ) .
هوش هیجانی، هوش غیرشناختی است که مشتمل بر درک عواطف و احساسات و استفاده درست از آنها، تصمیم های مناسب و به موقع، توانایی اداره مطلوب خلق وخو و کنترل رفتارها و مهارت های اجتماعی مطلوب است. در واقع، هوش هیجانی مجموعه ای از توانایی هاست که انسان را قادر به ساماندهی و مدیریت احساسات وعواطف خود و دیگران می کند. به علاوه، هوش هیجانی، استفاده مناسب از عواطف و حالت های خلقی برای حل مشکلات و داشتن یک زندگی مفید، خلاقانه و لذت بخش را ممکن می کند. توجه به هوش هیجانی به این دلیل اهمیت دارد که به سازگاری فرد با محیط (زندگی، مدرسه، کار و…) و نیز با خودش، می پردازد ( گروه اخبار پزشکی ، ۱۳۸۹ ) .
به عبارتی دیگر هوش هیجانی یعنی داشتن مهارتهایی تا بدانید چه کسی هستید و چه افکار ، احساسات ، عواطف و انسجام رفتاری دارید . هوش هیجانی یعنی شناخت عواطف خود و دیگران تا بدانیم بر اساس آن رفتاری مبتنی بر اخلاق و وجدان اجتماعی داشته باشیم ( آقایار ، شریفی درآمدی ، ۱۳۸۶ ، ص ۳۲ ) .
هوش هیجانی مجموعه گسترده ای از مهارتها و خصوصیات فردی را در برگرفته و معمولاً به آن دسته مهار تهای درون فردی و بین فردی اطلاق می گردد که فراتر از حوز ه ی مشخص از دانشهای پیشین، هوشبهر و مهارتهای فنی یا حرفه ای است. هوش هیجانی از آخرین مباحث متخصصین در خصوص درک تمایز بین منطق و هیجان بوده و برخلاف مباحث اولیه ، فکر و هیجان به عنوان موضوعاتی برای سازگاری و هوشمندی تلقی شده است( رنجبردار ، ۱۳۸۹، ص ۱۲ ) .
هوش هیجانی ، فرد را از نظر هیجانی مورد ارزیابی قرار میدهد به این معنی که فرد به چه میزان از هیجانات و احساسات خود آگاهی دارد و چگونه آن ها را کنترل می کند ( مقدم و همکاران ، ۱۳۸۷ ،ص ۱۰۰ ) .
هوش هیجانی[۴] برای موفقیت شغلی ضروری است و ۶۰ درصد عملکرد در تمام شغل ها را شامل می شود. هوش هیجانی به تنهایی بزرگترین عامل برای پیش بینی عملکرد فرد در محیط کار و قوی ترین نیرو برای رهبری و موفقیت است (برادبری و گریوز، ۱۳۸۶، ۳۳) .
محصول دو مهارت اصلی قابلیت فردی و قابلیت اجتماعی است. خودآگاهی و خودمدیریتی به فرد برمی گردد و آگاهی اجتماعی و مدیریت روابط به رابطه فرد با دیگران برمی گردد (برادبری و گریوز، ۱۳۸۶، ۱۶) .
افرادی که مهارت های هیجانی خود را توسعه دهند در زندگی شخصی و حرفه ای خود رضایت بیشتری دارند. این افراد در پاسخگویی به محرک های تنش زا، منعطف تر و پیش کنشی تر عمل می کنند و کمتر تحت تأثیر تنش قرار می گیرند. ویژگی های این افراد عبارتند از : رفتار ارادی به جای انفعالی، انعطاف پذیری به جای مقاومت در برابر تغییر، برقراری روابط مثبت به جای رفتار پرخاشگرانه یا منفعل، خوش بینی و امیدواری به جای بدبینی و تکیه بر مهارت ها و عادات مثبت به جای عادات انفعالی . دارا بودن هوش هیجانی به فرد توانایی خودآگاهی، مدیریت بر خود، آگاهی اجتماعی و برقراری ارتباط با دیگران را می دهد. این حیطه ها با یکدیگر رابطه پویا و نزدیکی دارند اگر فرد از هیجانات خود آگاهی نداشته باشد، قادر به مدیریت آنها نمی باشد و اگر هیجانات او خارج از کنترل باشند، توانایی او در ایجاد روابط دچار مشکل خواهد شد (کریمی ، لیث صفار ، حسومی ، ۱۳۹۰ ، ص ۲ ) .
شواهد بسیاری ثابت می کنند ، افرادی که مهارت هیجانی دارند- یعنی کسانی که احساسات خود را به خوبی می شناسند و هدایت می کنند و احساسات دیگران را نیز درک و به روشی اثربخش با آن برخورد می کنند- در هر حیطه ای از زندگی ممتازند. افرادی که در مهارتهای عاطفی شان به خوبی رشد یافته اند، در زندگی خویش نیز خرسند و کارآمدند و عاداتی فکری را در اختیار دارند که موجب می شود آنها افرادی مولّد و کارآمد باشند. افرادی که نمی توانند در زندگی عاطفی خود تسلط داشته باشند ، درگیر کشمکش های درونی هستند همین از توانایی آنان در انجام کار متمرکز و تفکر روشن می کاهد ( رنجبردار ، ۱۳۸۹ ، ص ۱۳ ) .
واژه نامه روان شناسی اکسفورد هوش هیجانی را چنین تعریف می کند: توانایی مراقبت و کنترل هیجان های خود و دیگران، تمایز بین هیجان های مختلف و برچسب مناسب زدن به آنها، و کاربرد اطلاعات هیجانی برای هدایت فکر و رفتار (میردریکوندی ، ۱۳۹۰ ، ص ۱۰۲ ) .
هوش هیجانی به معنای توانایی و مهارت شناخت هیجان های خود و دیگران، بروز هیجان ها، کنترل و مدیریت آنها و در نهایت، برقراری ارتباط سالم و مناسب با خود و دیگران می باشد.

تحولات ساختار نظام بین الملل پس از فروپاشی شوروی ۱۹۹۱ ۲ و ضرورت شکل گیری دولت مستقل فلسطین- قسمت ۵

فصل اول: ساختار نظام بین الملل از نظر کنت والتز
واقع گرایی
بی تردید «واقع گرایی»[۹] عملاً مهم ترین و پایدارترین نظریه روابط بین الملل بوده است. هنگامی که از «جریان اصلی» در روابط بین الملل سخن می رود، معمولاً نام نویسندگان واقع گرا، به ذهن متبادر می شود. جاذبه تقریباً بی بدلیل این نظریه به دلیل نزدیکی آن با عملکرد سیاستمداران در عرصه بین الملل و همچنین نزدیکی آن با فهم متعارف از سیاست بین الملل است. خود واقع گرایان نیز بر آنند که اهمیت شان از همین بعد است. آنان از این نظر چشم انداز خود را واقع گرایانه می خوانند که با «واقعیت» بین المللی همخوانی دارد. آنان وجود یک سنت دیرینه واقع گرایانه را بیانگر تداوم و پایداری واقعیت «سیاست میان ملت ها» می دانند. (مشیرزاده، ۱۳۸۸: ۷۳)
واقع گرایی در شکل کلاسسیک آن در اثر «توسیدید»[۱۰] ، یعنی «جنگ پلوپونز»[۱۱] در بیست و هفت قرن پیش منعکس شده است. این سنت را در عصر مدرن در اروپا «ماکیاول»[۱۲] با «شاهزاده»[۱۳] و … دنبال کردند و در قرن بیستم «ای. اج. کار»[۱۴] ، راینهولد نیبور»[۱۵] ، «جرج کنان»[۱۶] «مورگنتا»[۱۷] و… به ارائه نظر و بحث در اطراف آن پرداختند.
با وجود آن که ریشه های واقع گرایی را می توان از آثار اندیشمندان مزبور ردیابی کرد لکین واقع گرایی به صورت یک رویکرد نظری برای تجزیه و تحلیل سیاست بین الملل از اواخر دهه ۱۹۳۰م و اوایل دهه ۱۹۴۰م وارد عرصه مطالعه روابط بین الملل شد. واقع گرایان (هم در حوزه فلسفه سیاسی و هم در حوزه سیاست بین المللی) معتقدند که:
۱- پدیده های عالم را می توان به صورت «علی»[۱۸] بررسی کرد.
۲- امور واقع به صورت مستقل از ذهن و برداشت ها، اصالت دارند.
۳- «تست تجربی»[۱۹] مهم ترین شیوه شناخت است.
۴- حقیقتی قابل کشف و قابل تصمیم در دل «وقایع»[۲۰] وجود دارد که محقق می تواند و باید به کشف و تعمیم آن حقیقت نایل آید.
براساس این گزاره ها، واقع گرایان به بررسی تمایل بشر به جنگ پرداختند و نتایج حاصله نظیر شرارت، ترس و طمع را به عنوان منشاء خشونت فردی و ملی معرفی کردند. بر این اساس انسان ها خودخواه هستند، همان گونه که دولت ها در پی کسب، حفظ و گسترش منفعت خود می باشند.
بحث های عمده واقع گرایی کلاسیک، آن چنان که از آثار «کار»، «مورگننتا» و دیگران برمی آید، بر نکات زیر استوار است:
۱- دولت ها بازیگران اولیه سیستم بین الملل و واحدهای اساسی تحلیل هستند
۲- روابط میان دولت ها و رفتار و کنش مقابل آنها در یک محیط آنارشی صورت می گیرد.
۳- دولت ها به صورت عقلایی در تعقیب اهداف ملی خود و کسب قدرت بیشتر هستند.
۴- ریشه رفتار دولت ها در سیستم بین المللی است و سیاست خارجی آنها را نباید در مسائل داخلی جست و جو کرد.
۵- ثبات نظام بین الملل بر محور سیستم «موازنه قوا»[۲۱] استوار است
۶- مسائل نظامی و کشمکش در روابط بین الملل بیشتر اولویت دارند تا مسائل اقتصادی و همکاری (احمدی، ۱۳۷۶: ۱۷)
این دیدگاه های محوری نظریه واقع گرایی کلاسیک از اواخر دهه ۱۹۶۰م به بعد مورد انتقاد قرار گرفت. طرفداران «نظریه همگرایی»[۲۲] نظیر «هاس»[۲۳] ضمن تاکید بر اهمیت عوامل اقتصادی و همکاری بین المللی به طور غیر مستقیم مکتب واقع گرایی را به چالش کشیدند؛ در اوایل دهه ۱۹۷۰م «رابرت کیوهان»[۲۴] و «ژوزف نای»[۲۵] در قالب نظریه «همبستگی متقابل»[۲۶] به انتقاد از دیدگاه «دولت محوری» واقع گرایی و تاکید آن بر کشمکش مسائل نظامی پرداختند. «امانوئل والرشتین»[۲۷] در کتاب «نظریه سیستم جهانی»[۲۸]، بر اهمیت سرمایه داری و تحلیل سیستمی و محوری بودن مسئله اقتصاد و نیز تحولات داخلی در روابط بین الملل تاکید کرد و «جان برتن»[۲۹] با طرح مکتب «جامعه جهانی»[۳۰] اندیشه های محوری و ارکان «هستی شناختی»[۳۱] واقع گرایی را به زیر سوال کشید. این انتقادات گسترده، طرفداران نظریه واقع گرایی را در حالت تدافعی قرار داد و موقعیت آن نظریه به عنوان پارادیم مسلط در رشته روابط بین الملل را به خطر انداخت.
ساختار نظام بین الملل از نظر کنت والتز
ظهور نظریه «نو واقع گرایی»[۳۲] تا حدی پاسخی بود به چالش های نظریه «همبستگی متقابل» و اهمیت عوامل اقتصادی در روابط بین الملل که از سوی نظریه پردازان واقع گرایی کلاسیک نادیده گرفته شده بود. محققانی نظیر «استفن کراسنر»[۳۳] و «رابرت گیلپن»[۳۴] درصدد برآمدند تا با طرح نظریه «رژیم های بین المللی»[۳۵] و نظریه «ثبات هژمونیک»[۳۶]، مسائل اقتصادی و بازیگران غیردولتی را مد نظر قرار دهند و با اصلاح نظریه واقع گرایی بر اهمیت نقش دولت در جهان معاصر تاکید کرده و طرحی نو از واقع گرایی در اندازند. منصفانه آن است که بگوییم هیچ کدام از مدافعان نوین واقع گرایی نتوانستند نظریه مذکور را از حالت تدافعی در آورند و همانند قبل از دهه ۱۹۷۰ آن را به عنوان نظریه برتر در روابط بین الملل مطرح سازند. این مهم در سال ۱۹۷۹ توسط «کنت والتز»[۳۷] صورت گرفت که موفق شد با نقد دیدگاه های کلاسیک واقع گرایی از جهت روش شناختی و نظریه پردازی و همچنین نقد مخالفان و چالشگران واقع گرایی، نظریه ای سیستمی و ساختاری از واقع گرایی ارائه دهد.
برای بررسی نقش ساختار بر سیاست خارجی کشورها ابتدا باید مفهوم ساختار روشن شود. ممکن است از دیدگاه های متفاوتی، در خصوص نقش ساختار و انواع آن بحث شود اما دست کم در خصوص تعریف ساختار نظام بین الملل دیدگاه های روشن تری در میان صاحب نظران به چشم می خورد. عمده نویسندگان در این تعریف کم و بیش همسو هستند که ساختار نظام بین الملل مفهومی است که از آرایش اعضای نظام بین الملل ناشی می شود. این مفهوم در نظریه های قبل از والتز نیز وجود داشت اما مفهوم «ساختارنظام بین الملل» ابتکار کنت والتز است. با انتشار کتاب «نظریه سیاست بین الملل»[۳۸] توسط والتز در ۱۹۷۹، این مفهوم به عنوان هسته مرکزی نظریه وی توانست «نو واقع گرایی» یا «واقع گرایی ساختارگرا» را به یک سنت فکری غالب در رشته روابط بین الملل تبدیل نماید. (حسینی متین، ۱۳۸۸: ۱۴۲)
هدف والتز در کتاب «نظریه سیاست بین الملل»، ارائه یک نظریه در مورد «سیاست بین الملل»است. از نظر والتز، نظریه هایی که به دنبال تشریح سیاست بین الملل براساس عوامل فردی و ملی هستند، «تقلیل گرا»[۳۹] و نظریه هایی که به دنبال تشریح رویدادهای بین المللی در اثر عوامل کلان هستند، نظریه های «نظام گرا»[۴۰] هستند. والتز سطح تحلیل ملی را صرفاً به عنوان شیوه ای برای «تبیین»[۴۱] آن دسته رویدادهای سیاست بین الملل مناسب می داند که تاثیرات نظام بر پدیده مورد مطالعه کم بوده و یا قابل نادیده گرفتن باشند. بنابراین وی برای جبران کمبودهای این چارچوب تحلیلی «تقلیل گرا»، رویکرد «نظام گرا» را نیز لازم می داند؛ زیرا یک نظریه تقیل گرا در بهترین حالت نظریه ای در مورد رفتار بخش های یک کل خواهد بود. (Waltz,1979: 40)
اما والتز به رغم انتقاد از نظریه هایی که تقلیل گرایی پیشه می کنند و رخدادهای بین المللی را با یک متغیر مورد بررسی قرار می دهند، به لحاظ روش شناسی خود در عمل به این شیوه متوسل می شود و به همین دلیل نظریه «سیاست بین الملل» خود را از مسئله سطح تحلیل آغاز می کند که بیش از آن در کتاب «انسان دولت، جنگ»[۴۲] از چنین روشی استفاده کرده بود. هر چند این شیوه خود را در کنار سایر سطوح تحلیل مورد توجه قرار می دهد و تکمیل کننده سطوح تحلیل ملی می داند (حسینی، متین، ۱۳۸۸: ۱۴۳)
نظریه «نوواقع گرایی» والتز ریشه در نظریات پایه ای و بنیادی در مورد چهارمفهوم اصلی «سطح تحلیل»، «نظام»، «واحدها» و «ساختار» دارد. هر گونه تلاش برای مطالعه رهیافت «نو واقع گرا» در روابط بین الملل که نظریه والتز یکی از پایه های آن است، مستلزم شناسایی این مفاهیم و ارائه تعاریف روشن از آنها و تمرکز بر این مسئله است که ساختار و واحدها چگونه با یکدیگر و نیز با نظریه گسترد ه تر «نظام ها» که همه آنها را در خود جای می دهد ارتباط می یابد. والتز با بهره گرفتن از این مفاهیم اصلی نظریه سیاست بین الملل خود را تدوین و ارائه می کند. (Buzan, jones and Little , 1193)
الف- سطح تحلیل: مسئله سطح تحلیل بناچار در هر تلاش و کوششی برای درک رفتار در درون نظام مطرح می شود، زیرا درون آن تبیین رفتارهای واحدها مورد جست و جو قرار می گیرند. هر سطح تحلیلی مشخص کننده یک عامل عمده تاثیرگذار بر رفتار است و از این رو، به نوبه خود تبیین برای رویدادها و متمایز کننده آن از سایر عوامل عمده تأثیرگذار تلقی می شود. به اعتقاد والتز همانند عناصر نظام، سطح تحلیل نیز یک سازه انتزاعی است. به این ترتیب روشن است که نظریه سیاست بین الملل والتز مسئله « سطح تحلیل» را در مطالعه روابط بین الملل بسیار جدی تلقی می کند؛ هرچند این موضوع بحثی است که در حوزه روش شناسی قرار دارد. والتز خود در کتاب «انسان، دولت وجنگ» به روشنی از رهیافت «سطح تحلیل» برای مسائل استفاده می کندWaltz, 1979:7-39 ) ). والتز به توجه به شخصیت های حقیقی و حقوقی سیاسی به سه سطح تحلیل باور دارد. سطح تحلیل فردی، سطح تحلیل ملی، سطح تحلیل بین المللی که به اعتقاد وی هر یک از این سطوح تحلیل جلوه ای از رفتار را به پژوهشگر می نمایاند (حسینی متین، ۱۳۸۸: ۱۴۴)
ب- نظام: در اصطلاح کلی و در اصطلاح روابط بین الملل به طور خاص،«نظام» به مجموعه ای از اجزا و یا واحدها اطلاق می شود که «اندرکنش»[۴۳] میان آنها به اندازه ای اهمیت دارد که مشاهد ه آنها را به عنوان مجموعه (کل) منسجم توجیه پذیر می سازد. «جیمز دوئرتی»[۴۴] و «رابرتز فالتزگراف»[۴۵] چهار تعریف مهم از نظام ارائه می کنند. اما نظام در روابط بین الملل را بیشتر به مفهوم مجموعه ای از متغیرها می دانند که در کنش متقابل با یکدیگر قرار دارند. (دوئرتی و فالتزگراف، ۱۳۷۲: ۱۴۳) بیشتر نظریه پردازان از جمله «مورتون کاپلان»[۴۶] نیز به این معنا از آن استفاده کرده و نظام های شش گانه مورد نظر خود را بر آنها بنا نهاده است.(سیف زاده، ۴۲:۱۳۷۸)
واحدهای یک نظام از یک نوع و دارای ویژگی های مشترک اند که رابطه خاصی را ممکن می سازند. این همان مفهومی است که والتز با استناد به نظریه نظام (سیستم) و میدان در علم فیزیک از آن استفاده کرده است. والتز با الهام گرفتن از نظریه نظام ها در روابط بین الملل به ویژه نظریه «مورتون کاپلان» می کوشد آن را با نظریه سیاست بین الملل خود سازگار و منطبق نماید. زمانی گروهی از دولت ها تشکیل یک نظام بین المللی می دهند که رفتار هر یک از آنها عامل حیاتی در محاسبات دیگر بازیگران باشد. بنابراین، هر نظام در بردارنده واحدها، اندرکنش ها و ساختار است. از نظر والتز، ایده نظام معنایی بیش از مجموعه ای از واحدها و تعامل میان آنها را با خود حمل می کند و به عبارتی دیگر باید همراه با ایده ساختار باشد.(Waltz,1979:74) وی در این زمینه خود را درون سنت واقع گرایی کهن قرار می دهد که معتقد به استقلال حوزه سیاسی است. منظور وی از نظام، به رغم وجود بخش های خاص تر یک نظام بین المللی همچون نظام های سیاسی، نظامی، اجتماعی و اقتصادی بین المللی، به طور عمده نظام سیاسی بین المللی است. (حسینی متین، ۱۳۸۸: ۱۴۵)
ج- واحدهای نظام: والتز بر این اعتقاد است که نظریه پردازان نظام گرا یک مشکل حل نشده دارند و آن این است که وقتی از نظام بحث می کنند می کوشند آن را به گونه ای تعریف نمایند که از هر گونه ویژگی و اندرکنش میان واحدها به دور باشد. در حالی که آنها تعریف نظام را بدون توجه به ویژگی ها، رفتارها و اندرکنش میان واححدها در نظر می گیرند، پرسش مهم قابل طرح این است که چگونه می توان این موضوعات مهم را نادیده گرفت؟ (Waltz, 1979: 79)
د- ساختار نظام سیاسی بین الملل: با طرح پرسش پیش گفته، والتز می کوشد با بهره گرفتن از نظریه نظام های «کاپلان» اهمیت ساختار نظام و نقش آن را توضیح دهد. از دیدگاه والتز ساختار به معنای اصل نظم دهنده واحدهاست و در واقع راهی را نشان می دهد که واحدها از طریق آن با یکدیگر هماهنگ شده و یا در ارتباط با یکدیگر قرار می گیرند. بنابراین با مفهوم ساختار ارتباط بین نظام و واحدهای عضو برقرار می شود. والتز نمی تواند تصور کند که نظامی وجود داشته باشد که از روابط میان واحدها یا بخش های آن، ساختار شکل نگرفته باشد. وجود نظام لزوماً به معنای وجود ساختار است و وجود ساختار لازمه وجود واحدهای سیاسی متعامل است. وی از این نظر ساختار را به معنای متغیر واسطه میان واحدها و نظام می داند. از این رو، ارتباط منطقی و مستحکمی بین اعضای نظام و ساختار وجود دارد. (حسینی متین، ۱۳۸۸: ۱۴۵)
مقصود والتز این است که برای مطالعه سیاست بین الملل اگر ساختار را بدون در نظر گرفتن واحدها برریسی نکنیم نظریه نظام گرا در سطح جهانی نخواهیم داشت. به عبارتی، والتز برخلاف «استقرارگرایان»[۴۷] از کل به سوی جزء حرکت می کند و با بهره گرفتن از نظریه نظام گرا سعی دارد بنای جدیدی بر آن بیفزاید و نظریه سیاست بین الملل تازه ای به وجود آورد. (Buzan, joues and Little, 1995: 6) ساختار از نظر والتز بیانگر نحوه نظم و ترتیب اجزاء در یک نظام است. به باور والتز ساختارهای سیاسی فرایندهای سیاسی ایجاد می کنند که در بهترین حالت می توان آن را با مقایسه نظام های سیاسی متفاوت مشاهده نمود. مفهوم ساختار بر این واقعیت استوار است که واحدها به شکل متفاوتی کنار هم چیده شده و ترکیب یافته اند. در حالی که این واحدها رفتار متفاوتی از خود نشان می دهند. واکنش متقابل میان آنها نیز نتایج (برآیند) متفاوتی ایجاد می کند که این نتیجه متفاوت، ساختار آن نظام است. (حسینی متین، ۱۳۸۸: ۱۴۶)
در تحلیل نظریه والتز در خصوص ساختار، کار با شکل گیری ساختار شروع می شود. والتز همان نظام اقتصادی سرمایه داری یعنی حاکمیت بازار و منطق حاکم بر اقتصاد خرد را الگو قرار می دهد و از آن برای شکل دهی به ساختار نظام بین الملل استفاد می کند. والتز می گوید: «در بازار رقابت به معنای تعامل و اندرکنش بین فروشنده و خریدار قیمت و ساختار را تعیین می کند. دقیقاً به همین شکل تعامل و اندرکنش میان دولت ها ساختار بین الملل را شکل می دهد و ساختار نیز عامل تاثیرگذار مهمی بر رفتار بازیگران است و نقش متغیر مستقل را ایفا می کند. ساختار برخی اقدامات را تشویق می کند و به همین صورت برخی اقدامات را مانع می شود. به عبارتی اگر بازیگری رفتاری را انتخاب می کند به این دلیل است که سود وی را به حداکثر می رساند و زیان وی را به حداقل کاهش می دهد. در نظام بین الملل نیز بازیگران رفتار خود را محاسبه می کنند. بنابراین ما می توانیم فرضیه های مختلفی را در مورد اثرات ساختار بر روی رفتار دولت ها ارائه دهیم.» (Waltz. 1979:78)
والتز اظهار می دارد این عقیده که سیاست بین الملل می تواند به عنوان یک نظام با ساختاری دقیقاً تعریف شده مورد مطالعه قرار گیرد نقطه عزیمت بنیادی نوواقع گرایی از واقع گرایی سنتی است. (Waltz,1990:26) ساختار نظام برخاسته از تعامل دولت هاست و در گام بعد آنها را از اتخاذ برخی اقدامات باز می دارد و به سوی برخی تشویق می کند. ساختار، یک قطعه از نظام است که ما را قادر می سازد تا در مورد نظام به عنوان یک کل فکر کنیم. (Waltz. 1979:77) به عبارت دیگر، دولت ها هم واحدهای شکل دهنده نظام سیاسی بین المللی هستند و هم ایجاد کننده ساختار آن نظام به شمار می روند. (حسینی متین، ۱۳۸۸: ۱۴۷)
معنای ساختار از نظر والتز که خودش نیز آن را ترجیح می دهد و نقطه تمایز نظریه ساختاری وی با سایر ساختارگرایان است، این است که ساختار ایجاد کننده یکسری شرایط محدودیت ساز است. چنین ساختاری به عنوان یک «گزینشگر»[۴۸] عمل می کند اما خودش قابل مشاهده نیست. والتز می گوید ساختار بر رفتار کشورها در درون نظام تاثیر می گذارد که این تاثیر غیرمستقیم است و باعث تسهیل نقش نیروهای مختلف بر سیاست خارجی کشورها می شود. (حسینی متین،۱۳۸۸: ۱۴۸)
به اعتقاد والتز ساختار نظام دارای ویژگی های سه گانه زیر است:

جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید.

 

1. «اصل نظم دهنده»[۴۹]نظام بین المللی: به طور کلی به نظر والتز نظام بین المللی برخلاف نظام سلسله مراتبی در یک حالت آنارشی (مانند قدرت فائقه مرکزی) قرار دارد و ساختار نظام افقی است. مفهوم آن این است که ساختار مانند یک قدرت فائقه است. منظور از اصل «خودیاری» نیز همین است که همه کشورها به دنبال تامین امنیت خود هستند. (حسینی متین،۱۳۸۸: ۱۴۹)
2. تشابه کارکردی واحدهای متمایز نظام:این ویژگی دوم نتیحه منطقی ویژگی اول است. زیرا در روابط بین الملل آثارش وجود دارد و تحقق امنیت بالاترین اولویت بازیگران است، به تبع آن بقا و حفظ امنیت کارکرد همه بازیگران است. این ویژگی باعث شد است قدرت های بزرگ در آن نقش تنظیم کننده رفتارها را ایفا نمایند، زیرا بقای آنها در معرض تهدید قرار دارد. (Waltz. 1979:53-9)
3. «توزیع توانایی ها»[۵۰]در میان واحدها: این ویژگی ساختار به میزان متمرکز و یا پراکندگی توانمندی های داخلی نظام مربوط می شود. به عبارت دیگر، از دید والتز، نظام بین المللی آنارشیک به واسطه دگرگون شدن توزیع توانایی ها میان واحدهایش چهره عوض می کند. مجموع توانایی ها که از آن به قدرت تعبیر می شود و باعث رتبه بندی جایگاه کشورها در ساختار شده و تغییر در وضعیت موازنه قدرت باعث تغییر چشمگیر شمار قدرت های بزرگ می شود. وجه مشخصه مهم و عامل ظهور و سقوط نظام های بین المللی، ظهور و سقوط دولت های قدرتمندی است که به الگوهای تعامل بین المللی شکل می دهند و قواعد عملکرد نظام را وضع می کنند. بنابراین ساختار نظام به صورت تابعی از شمار کشورهای موجود در نظام بین المللی تعریف می شود. (سیف زاده، ۱۳۷۶: ۱۶۵) در نهایت، والتز به این پرسش کلیدی پاسخ می دهد که ساختار چه تاثیری بر رفتار بازیگران دارد؟ به اعتقاد والتز ساختار به سه شکل بر روی ر فتار بازیگران آن نظام اثر می گذارد:

۱- ساختار می تواند مشوق برخی رفتارها یا سیاست ها باشد، ۲- ساختار می تواند محدود کننده آزادی عمل بازیگران باشد، ۳- با توجه به این که ساختار نقش گزینشگر را ایفا می کند و به صورت غیر مستقیم بر سیاست خارجی اثرگذار واقع می شود، در سطح خرد نیز بر متغیرهای داخلی اثر می گذارد و یا باعث تسهیل نقش آنها در سیاست خارجی می شود یا مانع ایفای نقش آنها می گردد. (Waltz. 1979:74)
نکته ای که لازم است به آن اشاره شود این است که مراحل شکل گیری و تکامل ساختار از نظر قدرت تاثیر گذاری آن بر رفتار واحدها تفاوت می کند. در مرحله ابتدایی یا مرحله شکل گیری ساختار که بلافاصله پس از زوال ساختار قبلی آغاز می شود، با توجه به اینکه نقش ها یا حتی رفتارها حالت الگویی و وضعیت سازمان یافته ای به خود نگرفته اند، بازیگران در روند سیاست گذاری و اقدام، از آزادی عمل وسیعی برخوردارند. اما با توجه به اینکه، ساختار در حال شکل گیری است، آزادی عمل بازیگران نیز متناسب با روند مزبور رفته رفته محدود می شود و رو به کاهش می گذارد. در مرحله استقرار یک ساختار که ساختار جدید شکل گرفته و به بلوغ رسیده است، کج روی بازیگران موجب تنبیه آنها می شود و آزادی عمل بازیگران ناچیز و محدود است . مرحله زوال یا فروپاشی ساختار که در آن قوانین رفتاری موجود تضعیف شده و نقش تعیین کننده ای در رفتار بازیگران ندارد. در این مرحله نیز بازیگران از آزادی عمل بیشتری برخوردارند و این آزادی عمل نیز رو به افزایش دارد.(اخوان زنجانی،۱۳۷۴)
شاید در این مرحله است که بازیگران ممکن است در درک روند تغییرات دچار اشتباه محاسبه شده و دست به رفتارهای آشوب ساز بزنند که با واکنش شدید سایر قدرت های طرفدار نظم موجود رو به رو می شوند. والتز با اشاره به ناگهانی بودن تغییر ساختار معتقد است تغییر ساختار چه با خشونت همراه باشد و چه نباشد یک نوع انقلاب است و به بروز برآیندهای جدیدی دامن می زند که از کنش و اندرکنش میان واحدها که خود از جایگاه متحول آنها در نتیجه تغییر ساختار ریشه می گیرد، ناشی می شود( (Waltz,2008:347 وی درمورد اهمیت نقش تحول ساختاری در سیاست خارجی کشورها مدعی می شود «در دوره پس از جنگ دوم جهانی سیاست خارجی هیچ کشوری را نمی توان بدون توجه به تغییر ساختار سیاست بین الملل و فشارها و فرصت های ناشی از آن به خوبی ادراک نمود.» (Waltz,2008:347)
فصل دوم: نگاهی به تاریخ فلسطین و شکل گیری دولت اسراییل
فلسطین از ابتدای تاریخ جزئی از سرزمین شام به شمار می رفت، این سرزمین شامل سوریه، لبنان، شرق اردن و فلسطین بوده و تا سال ۱۹۱۶ مرزهای فلسطین مشخص نبود. همه مدارک تاریخی بر این مسئله تاکید دارند که احدی از سکونت در فلسطین، بر اعراب سبقت نگرفته است. قبایل عرب از ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد به آنجا کوچ کرده و در فلسطین سکنی گزیدند. حکمفرمایی آنها در فلسطین از سال ۲۵۰۰ قبل از میلاد تا سال ۱۰۰۰ قبل از میلاد ادامه داشت. در سال ۱۱۰۰ قبل از میلاد، اغلب مناطق کوهستانی در سزمین کنعان توسط یهود اشغال شد. در زمان داود، کنعانی ها شکست خوردند و پس از آن نوبت سلیمان رسید که در عهد او مملکت از شمال و جنوب گسترش یافت. پس از مرگ سلیمان کشور به دو بخش تقسیم شد: مملکت یهودا در جنوب که پایتختش «اورشلیم» بود و مملکت اسراییل در شمال که پایتختش سامره (نابلس) بود. پس از آن فلسطین به دست «بطالسه» جانشینان اسکندر افتاد. در سال ۶۳ قبل از میلاد، رومی ها، فلسطین را ویران کرده، بر بیت المقدس چیره شدند. فلسطین به مدت ۵۰۰ سال تحت سیطره روس ها و بیزانس قرار گرفت تا این که در سال ۶۳۶ م توسط اعراب آزاد شد (کدیور، ۱۳۷۴: ۲۵-۲۴)
فلسطین تا سقوط دولت عباسی تحت فرمانروایی اعراب قرار گرفت. زمانی که مصر به قلمرو حکوممت عثمانی مبدل شد، فلسطین نیز که تحت سلطه مصر بود، تابع دولت عثمانی گردید. (ربابعه، ۱۳۶۸: ۲۴) در زمان جنگ جهانی (۱۹۱۹-۱۹۱۴) امپراتوری عثمانی به منظور مبارزه با متفقین، با آلمان، اتریش و مجارستان متحد شد. یک دولت نظامی عثمانی در فلسطین شروع به حکومت کرد، تا این که پس از شکست عثمانی در طی جنگ، بریتانیا و فرانسه تصمیم گرفتند تا متعلقات عثمانی ها در خاورمیانه را بین خودشان تقسیم کنند. در توافقنامه «سایکس – پیکو»[۵۱] در سال ۱۹۱۶ تصمیم گرفته شد تا قسمتی از فلسطین تحت نظر بریتانیا و قسمت دیگر آن تحت نظر دولت مشترک متفقین اداره شود و اداره سوریه و لبنان هم به فرانسه داده شود. (محمدی و غفرانی، ۱۳۸۸: ۲۰) در طی جنگ جهانی اول، انگلیس با دادن وعده استقلال به اعراب، آنان را به شورش علیه دولت عثمانی تشویق کرد. ولی پس از پیروزی، وعده های خود را زیر پا گذاشت و از این زمان به بعد زمینه های ایجاد دولت اسراییل بوجود آمد. (کدیور، ۱۳۷۴: ۲۵)
اذیت و آزار یهودیان در روسیه و کشورهای اروپای شرقی و عدم اعطای حقوق شهروندی به آنان، سبب شد که اندیشه «صهیونیسم»[۵۲] روز به روز در بین متفکران یهودی گسترش یابد. صهیونیست ها در ابتدا به موقعیت مکانی کشور یهود چندان اهمیتی نمی دادند، تا آنجا که سرزمین هایی از جمله آرژانتین، اوگاندا و کنیا که برای اسکان یهودیان از سوی برخی از رهبران صهیونیسم مورد توجه قرار گرفت، با استقبال یهودیان آواره رو به رو نشد. این در حالی بود که یهودیان به دلایل مذهبی برای اسکان در فلسطین انگیزه داشتند و از مدت ها قبل در قالب کاروان های زیارتی و سیاحتی به فلسطین سفر می کردند و بعضاً در آنجا به شهرک سازی مبادرت می ورزیدند. (زیدآبادی، ۱۳۸۱: ۱۲۰)
بدین ترتیب، پس از مدتی فلسطین به شدت مورد توجه رهبران صهیونیسم قرار گرفت اما مشکل صهیونیست ها این بود که فلسطین تحت حاکمیت امپراتوری عثمانی قرار داشت و این امپراتوری اجازه نمی داد که خاک فلسطین به صورت وطنی برای یهودیان درآید. «تئودور هرتزل»[۵۳] چند بار کوشید تا تجار موافق سلطان عبدالحمید عثمانی را به اسکان یهودیان در فلسطین جلب کند، اما کوشش های او نتیجه مثبتی در پی نداشت. با این همه، رهبران صهیونیسم از پی گیری هدف خود دست نکشیدند. آنان در ۲۹ اوت ۱۸۹۷ نخستین کنگره خود را در شهر بال سوسیس تشکیل دادند. کنگره صهیونیسم اهداف خود را به شرح زیر تعیین و به اتفاق آراء تصویب کرد:
«هدف صهیونیسم ایجاد موطنی برای مردم یهود در فلسطین و تضمین آن توسط قوانین بین المللی است. کنگره صهیونیست ها، تحقق این هدف را در گرو اجرای تدابیر زیر می داند:
۱- گسترش مناسب مهاجرنشین های یهودی در فلسطین توسط کشاورزان و کارگران صنعتی
۲- سازماندهی و ایجاد وحدت بین تمام یهودیان از طریق موسسات مناسب محلی و بین المللی و براساس قوانین کشورهای مختلف.
۳- تقویت و پرورش احساسات و آگاهی ملی یهود
۴- در صورت لزوم برداشتن گام های مقدماتی در جهت کسب موافقت و رضایت حکومت ها برای دستیابی به هدف صهیونیسم» (سوکولف، ۱۳۷۷: ۳۸۶)
با شروع جنگ جهانی اول، صهیونیسم ها با شناخت برنامه های انگلیس درصدد برآمدنند تا دولتمردان انگلیسی را متقاعد کنند، تشکیل دولت یهودی در فلسطین به نفع برنامه های آتی آنها در مشرق زمین است. به هر حال کوشش صهیونیست ها نهایتاً به صدور بیانیه بالفور از سوی انگلیس انجامید. در دوم نوامبر ۱۹۱۷ آرتور جیمز بالفور وزیر خارجه انگلیس خطاب به لرد روچیلو نماینده یهودی پارلمان انگلیس نوشت:
«دولت اعلیحضرت تاسیس یک موطن ملی برای قوم یهود را در فلسطین با دید مساعد می نگرد و تمام تلاش خود را برای تسهیل تحقق این هدف به کار خواهد گرفت. البته با درک کامل این نکته که هیچ اقدامی مغایر با حقوق مدنی و مذهبی جوامع غیر یهود موجود در فلسطین یا حقوق و موقعیت سیاسی که یهودیان ساکن در کشورهای دیگر از آن برخوردارند، صورت نخواهد گرفت.» (سوکولف، ۱۳۷۷: ۱۲۶)