دانلود پایان نامه های دانشگاه ها

-

4-2-13- فتح­الله گولن، پدر اسلامگرایی غربی

در میان گروه­های اسلامگرا و یا بهتر بگوییم متظاهر به اسلامگرایی در ترکیه باید از جریان"گولن" نام ببریم. بعد از تلاش کمالیست­ها برای تغییر هویت اسلامی ترکیه و انطباق فرهنگ و هویت ترکیه با غرب، در این کشور به مرور زمان جریان­هایی ایجاد شدند که بیشتر به مسایل ظاهری اسلام توجه نموده و مبانی اسلام را برای رسیدن به اهداف و منافع خود و البته حکومت ترکیه، با تغییراتی همراه ساخته­اند. یکی از جریان­های اسلامگرای بعد از فروپاشی عثمانی را باید جریان نور[1]به رهبری سعید نورسی[2] دانست. این جنبش دارای اندیشه­هایی در زمینه انطباق اسلام و احکام آن بااندیشه­ها و مبانی دنیای مدرن می­باشد.

این جنبش مجبور بود با توجه به سیاست­های کمالیستی، در چارچوب نظام هویتی ترکیه حرکت نموده و به مقابله با امپریالیسم غربی و به خصوص دشمنان قرآن در سطح منطقه بپردازد. البته این جریان که رهبر آن ادعای حمایت از اهل بیت(ع) را نیز داشته است، در زمان جنگ شبه جزیره کره[3]، از مسلمانان و پیروان خود خواسته بود که در اتحاد و همکاری با امریکا بر علیه کره شمالی و کمونیسم به کره رفته و جنگ نمایند (اعتضادالسلطنه 1391، 124). این اقدام دولت کمالیست ترکیه که با حمایت و پشتیبانی شیخ نورسی همراه بود، در جنگ کره از اهمیت بالایی برای ارتش امریکا برخوردار بود. پانزده هزار سرباز ترک به عنوان بخشی از ارتش امریکا که دارای شکل ظاهری متفاوت و با سبیل­های بلند و چهره خشن  بودند، به عنوان جنگجویان بی‌رحم و گوش به فرمانی در خدمت ارتش امریکا بودند. جنگجویانی که حتی  قربانیان خود را مثله کرده و سر و گوش آنها را از تن جدا می­کردند، در حالی که اصلاً نمی‌دانستند که کشور کره در کجای دنیا یا آسیا قرار دارد! (کینزر 1389، 131-130).

این خدمت ترکیه و شیخ سعید نورسی به امریکا را می­توان نشانه بارزی از تغییر هویت و ماهیت برخی گروه­های مدعی اسلامگرایی در ترکیه دانست، گروه­هایی که در مسیر خود، دچار تغییر شده و خدمتگزار غرب و هویت غربی می­شوند.    

بعد از درگذشت سعید نورسی در دهه 1960 و انشعاب گسترده در میان پیروانش، یکی از شاگردان وی با نام فتح­الله گولن[4]  توانست در ازمیر[5]، خودنمایی نموده و با ارایه­ی افکار و نظراتی در دنباله نظرات استادش، پیروان بسیاری را جذب نماید.

گولن در ظاهر یک روحانی میانه‌رو و مدرن در ترکیه و به عنوان پدر معنوی اسلامگرایی نوین ترکیه، دست به ایجاد نهادها و مراکز فرهنگی، آموزشی و حتی اقتصادی اسلامی در ترکیه زده و شبکه­های تلویزیونی زمان و STV را نیز تأسیس نمود. جریان گولن به مرور زمان به گسترش فعالیت­های خود در ترکیه و خارج از ترکیه اقدام نموده و به خصوص در جمهوری­های تازه تأسیس شوروی سابق به تأسیس مدارس قومی و مذهبی برای تعلیم و ترویج تعالیم اسلامی با قرائت لیبرالی و ترکی پرداخت. گولن از 1990 به ایالات متحده امریکا مهاجرت کرده و مورد حمایت و پذیرش این کشور قرار گرفته است.

برخی شاخص­ها و نکات قابل توجه جریان گولن را می­توان در زیر خلاصه نمود.

1 - اتحاد و همخوانی جریان گولن با نظام سرمایه­داری.

2 - پذیرش نظام سکولار و لائیک ترکیه و درخواست برای تغییر هویت و اعمال اسلامی.

3 - محدود کردن احکام و اعمال اسلامی به فرد و اعمال فردی و عدم لزوم اجرای احکام اسلامی توسط دولت.

4 - برنامه­ریزی برای جذب مردم و هوادار از طریق پول و پاداش­های مالی.

5- داشتن مواضع ضد­ایرانی و ضد­شیعی.

فتح­الله گولن و جنبش وی که دارای افکار مختلطی از اندیشه‌های عثمانیگری تا ارزش­های لیبرالی بازار آزاد است، به دنبال برقراری دولتی پوپولیست و مورد قبول غرب در ترکیه هستند. این جنبش به دنبال از بین بردن روحیه انقلابی و راستین اسلامی در نزد مردم ترکیه بوده تا از این طریق ضمن تزریق اندیشه­های مدرن و مختلط غربی و مورد قبول امریکا به مردم، به مرور زمان نوع جدیدی از اسلام را که همان اسلام غربی یا به قول حضرت امام­خمینی(ره)، اسلام امریکایی است را در ترکیه و سپس در منطقه جایگزین اسلام ناب محمدی(ص) نمایند.

از سوی دیگر بر اساس برخی نظرات و مدارک، فتح­الله گولن را باید یک روحانی­نمای تحت اشراف و تسلط غرب و به خصوص امریکا دانست که رابطه­ای مستقیم با سازمان اطلاعات امریکا[6]­(سازمان سیا) دارد و بسیاری از فعالین این جنبش نیز در واقع از جاسوسان یا حقوق بگیران سازمان سیا هستند (اعتضادالسلطنه 1391، 141-125). نکته مهم و علت اهمیت دادن به جنبش یا جریان فتح­الله گولن در ترکیه آنست که گولن را پدرخوانده حزب عدالت و توسعه ترکیه و به خصوص مرشد و مراد اردوغان و عبدالله گل می­دانند.

جریان گولن را باید در مقابل جریان اسلامگرای واقعی حزب رفاه یا جنبش اسلامگرایی نجم­الدین اربکان دانست که به شدت بر اسلامگرایی و برقراری اسلام سیاسی در ترکیه تأکید داشتند.

در این پست فقط تکه ای از این پایان نامه درج شده

برای متن کامل می توانید به سایت ارشدها مراجعه کنید