در این تحقیق سعی بر آن داریم تا به بررسی رابطه بین ریسک ورشکستگی و محافظه کاری غیرشرطی حسابداری بپردازیم . برای این منظور ۵۶ شرکت مورد بررسی قرار گرفته و اطلاعات حسابداری آنها با بهره گرفتن از نرم افزار آماری spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
۴-۲ محاسبه وضعیت مالی شرکت با بهره گرفتن از نسبت Q توبین
برای تعیین وضعیت مالی شرکت از نسبت Q توبین که بصورت فرمول زیر است استفاده می کنیم:
Q = (۴-۱)
که در آن :
Q : نسبت Q توبین
Mrs[47] : ارزش بازار سهام عادی
B.V.D[48] : ارزش دفتری بدهی ها
B.V.A[49] : ارزش دفتری دارایی ها
در ضمن اگر
برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید. |
- Q < 1 آنگاه شرکت دچار بحران مالی است
- Q > 1 آنگاه شرکت دچار بحران مالی نیست.
۴-۳ آماره های توصیفی مربوط به نسبت Q توبین در سال ۸۹
آماره های توصیفی مربوط به این نسبت در سال ۱۳۸۹ بصورت جدول زیر خلاصه شده اند.
جدول ۴-۱ – آماره های توصیفی نسبت Q توبین سال ۸۹
متغیر | تعداد نمونه | مینیمم | ماکزیمم | میانگین | انحراف معیار |
نسبت Q توبین در سال ۸۹ | ۵۶ | ۰٫۶۸ | ۲٫۵۹ | ۱٫۳۸ | ۰٫۴۸ |
منبع : محاسبات تحقیق
این جدول نشان می دهد که مینیمم نسبت Q توبین مربوط به شرکت فراورده های نسوز آذر با ۰٫۶۸ و بیشترین مقدار این نسبت در سال ۸۹ مربوط به شرکت گلوکزان با ۲٫۵۹ میباشد.
میانگین نسبت Q توبین در سال ۸۹ برابر ۱٫۳۸ میباشد.
- آماره های توصیفی مربوط به وضعیت مالی شرکتها در سال ۸۹
جدول ۴-۲ – وضعیت مالی شرکت ها با توجه به Q توبین
وضعیت مالی | فراوانی | درصد |
دچار بحران است | ۱۲ | ۲۱٫۴ |
دچار بحران نیست | ۴۴ | ۷۸٫۶ |
کل | ۵۶ | ۱۰۰ |
منبع: محاسبات آماری
همانطور که از جدول و نمودار دیده می شود در نمونه حاضر ۱۲ شرکت معادل ۲۱٫۴ درصد دارای نسبت Q توبین کمتر از یک بوده و در نتیجه دچار بحران مالی هستند.
۴۴ شرکت باقیمانده وضعیت مالی مناسبی دارند.
نمودار ۴-۱ – وضعیت مالی شرکت ها در سال ۸۹
منبع: محاسبات آماری
نمودار ۴-۲ – وضعیت مالی شرکت ها در سال ۸۹
منبع: محاسبات آماری
جدول۴-۳ – شرکتهای دچار بحران مالی در سال ۸۹
نام شرکت | نسبت Q توبین |
ایرانیت | ۰٫۹۷ |
پرمیت | ۰٫۹۶ |
پشم شیشه ایران | ۰٫۹۳ |
سایپا شیشه | ۰٫۹۳ |
فارسبت دورود | ۰٫۷۸ |
فرآورده های نسوز آذر | ۰٫۶۸ |
الکتریک خودرو شرق | ۰٫۹۶ |
رادیاتور ایران | ۰٫۸۷ |
ریخته گری تراکتور سازی | ۰٫۸۷ |
زامیاد | ۰٫۹۴ |
سایپا آذین | ۰٫۹۹ |
رینگ سازی مشهد | ۰٫۹۷ |
منبع: محاسبات آماری
- آماره های توصیفی مربوط به نسبت Q توبین در سال ۱۳۸۸
جدول ۴-۴ – آماره های توصیفی سال ۸۸
متغیر | تعداد نمونه | مینیمم | ماکزیمم | میانگین | انحراف معیار |
نسبت Q توبین در سال ۸۸ | ۵۶ | ۰٫۶۴ | ۳٫۵۲ | ۱٫۴۹ | ۰٫۶۷ |
منبع: محاسبات آماری
این جدول نشان می دهد که نسبت Q توبین به طور متوسط در سال ۱۳۸۸ بیشتر از سال ۸۹ بوده و مساوی ۱٫۴۹ می باشد یعنی شرکتها در سال ۸۸ وضعیت مالی بهتری داشته اند.
کمترین مقدار نسبت Qتوبین در سال ۸۸ مربوط به فراورده های نسوز آذر با ۰٫۶۴ و بیشترین مقدار این نسبت مربوط به مؤسسه امین با ۳٫۵۲ میباشد.
- آماره های توصیفی مربوط به وضعیت مالی شرکتها در سال ۸۸
جدول ۴-۵ وضعیت مالی شرکت ها در سال ۸۸
وضعیت مالی | فراوانی | درصد |
دچار بحران است | ۱۷ | ۳۰٫۴ |
دچار بحران نیست | ۳۹ | ۷۸٫۶ |
کل | ۵۶ | ۶۹٫۶ |
منبع : محاسبات آماری
این جدول نشان می دهد که در سال ۸۸ ، ۱۷ شرکت معادل ۳۰٫۴ درصد شرکتهای نمونه دارای نسبت Q توبین کمتر از ۱ بوده و در نتیجه دارای وضعیت مالی بحرانی هستند.
نمودار ۴-۳ – وضعیت مالی شرکت ها در سال ۸۹
منبع : محاسبات آماری
نمودار۴-۴ – وضعیت مالی سال ۸۸
منبع : محاسبات آماری
جدول۴-۶ – شرکتهایی که دچار بحران مالی در سال ۸۸
نام شرکت | نسبت Q توبین |
ایرانیت | ۰٫۹۳ |
پارس سرام | ۰٫۹۸ |
پرمیت | ۰٫۹۷ |
پشم شیشه ایران | ۰٫۹۳ |
سایپا شیشه | ۰٫۹۵ |
فارسیت اهواز | ۰٫۸۸ |
فارسیت دورود | ۰٫۸۴ |
فراورده های نسوز آذر | ۰٫۶۴ |
الکتریک خودرو شرق | ۰٫۹۱ |
پارس خودرو | ۰٫۹۳ |
ایران خودرو دیزل | ۰٫۹۲ |
رادیاتور ایران | ۰٫۸۵ |
ریخته گری تراکتورسازی | ۰٫۸۶ |
زامیاد | ۰٫۹۵ |
سایپا آذین | ۰٫۹۴ |
رینگ سازی مشهد | ۰٫۹۶ |
نوش مازندران | ۰٫۹۹ |
منبع: محاسبات آماری
۴-۷ آزمون نرمال بودن داده ها(کولموگروف اسمیرنوف)
این آزمون تعیین میکند که آیا داده ها از جامعه نرمال استخراج شده اند یا خیر و آزمون بصورت زیر است:
H0: داده ها نرمال هستند
H1: داده ها نرمال نیستند.
با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS داده ها را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهیم و در اینجا داده های مربوط به ریسک ورشکستگی و محافظه کاری غیر شرطی بصورت جداگانه با این آزمون مورد سنجش قرار داده می شوند.
نتیجه بصورت جدول زیر است.
جدول ۴-۷- سطح معناداری داده ها
داده | میانگین | انحراف معیار | آماره کولموگروف-اسمیرنوف | سطح معناداری |
ریسک ورشکستگی | ۱٫۶۶ | ۰٫۵۳ | ۰٫۴۱۴ | ۰٫۹۹۵ |
محافظه کاری غیرشرطی | ۱٫۴۱ | ۰٫۳۶ | ۰٫۸۰۳ | ۰٫۵۴۰ |
منبع: محاسبات تحقیق
همانطور که مشاهده میشود سطح معناداری برای هر دو نوع داده ها بزرگتر از ۰٫۰۵ میباشد یعنی فرض صفر مبنی بر نرمال بودن داده ها در سطح ۹۵ درصد مورد تایید قرار میگیرد یعنی داده ها نرمال می باشند.
- محاسبه ریسک ورشکستگی
در این مرحله در بین شرکت هایی که دچار بحران مالی هستند(Q < 1) ،ریسک ورشکستگی آنها را با بهره گرفتن از مدل آلتمن اندازه گیری می نماییم.
این مدل که از پنج نسبت مالی : سرمایه در گردش به کل دارایی (X1) ، سود انباشته به کل دارایی (X2) ، درآمد قبل از ارتباط بین بهره و مالیات به کل دارایی (X3) ، ارزش بازار سهام عادی به ارزش دفتری بدهی ها (X4) ، فروش به کل دارایی(X5) ، تشکیل شده به صورت زیر است :
Z=1/2X1+1/4X2+3/3X3+0/6X4+0/99X5 (۴-۲)
Z : ریسک ورشکستگی
X1 =
X2 =
X3 =
X4 =
X5 =
اگر :
- Z < 1/8 باشد احتمال ورشکستگی زیاد
- ۱/۸ < Z < 3باشد احتمال ورشکستگی بنا به میزان Z از کم تا زیاد
- Z > 3 باشد احتمال ورشکستگی زیاد
در مرحله بعد در بین شرکت های ورشکسته (احتمال ورشکستگی زیاد z < 1.8 ) ،ارتباط بین این ورشکستگی با محافظه کاری غیر شرطی حسابداری بررسی می شود.
- محافظه کاری غیرشرطی
برای محاسبه محافظه کاری غیرشرطی حسابداری از نسبت ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام به ارزش بازار سهام استفاده می نماییم. (گری بیدل ، مری ما و فرنک سونگ ۲۰۱۱)
(۴-۳) uc =
جدول۴-۸- متغیرهای ریسک ورشکستگی برای سال۸۹
نام شرکت | X1 | X2 | X3 | X4 | X5 | z | وضعیت | Uc |
ایرانیت | ۰٫۱۲۷- | ۰٫۰۲۵- | ۰٫۰۱۵- | ۰٫۰۹۳ | ۰٫۴۷ | ۰٫۴۵۳۲ | ورشکسته | ۱٫۴۱ |
پرمیت | ۰٫۳۸ | ۰٫۰۱۴- | ۰٫۰۵۹ | ۰٫۴۹۲ | ۰٫۶۰۱ | ۱٫۵۶۰۴۹ | ورشکسته | ۱٫۱۲ |
پشم شیشه ایران | ۰٫۰۸۶ | ۰٫۰۴۳ | ۰٫۰۶۱ | ۰٫۵۳۹ | ۰٫۶۰۶ | ۱٫۲۸۸۰۴ | ورشکسته | ۱٫۲۶۰ |
سایپا شیشه | ۰٫۲۶۵ | ۰٫۰۳۷ | ۰٫۰۳۵ | ۰٫۵۳۴ | ۰٫۹۵۱ | ۱٫۷۴۷۱۹ | ورشکسته | ۱٫۱۲۰ |
فارسیت دورود | ۰٫۴۲۳ | ۰٫۰۴۶ | ۰٫۰۳۳ | ۰٫۹۸۵ | ۰٫۴۸۴ | ۱٫۷۵۱۰۶ | ورشکسته | ۱٫۷۹۶ |
فراورده های نسوز آذر | ۰٫۲۵۴ | ۰٫۰۳۳ | ۰٫۰۶۹ | ۱٫۰۸۷ | ۰٫۷۱۸ | ۱٫۹۴۱۷۲ | تردید | – |
الکتریک خودرو شرق | ۰٫۲۳۲ | ۰٫۰۶۳ | ۰٫۱۳۸ | ۰٫۴۰۵ | ۱٫۰۸۸ | ۲٫۱۴۲۱۲ | تردید | – |
رادیاتور ایران | ۰٫۱۴۱- | ۰٫۰۴۳ | ۰٫۱۰۳ | ۰٫۵۶۵ | ۰٫۹۷۲ | ۱٫۵۳۲۱۸ | ورشکسته | ۱٫۵۳۶ |
ریخته گری تراکتورسازی | ۰٫۱۷۶ | ۰٫۰۴۷ | ۰٫۰۵۲ | ۰٫۵۶۲ | ۰٫۹۷۰ | ۱٫۷۴۶۱ | ورشکسته | ۱٫۵۸۱ |
زامیاد | ۰٫۱۸۹ | ۰٫۱۲۸ | ۰٫۰۸۲ | ۰٫۳۶۱ | ۰٫۸۳۳ | ۱٫۷۱۷۸۷ | ورشکسته | ۱٫۳۱۴ |
سایپا آذین | ۰٫۰۰۳- | ۰٫۰۰۴- | ۰٫۰۱۳ | ۰٫۱۳۹ | ۱٫۲۵۲ | ۱٫۳۶۷۷۸ | ورشکسته | ۱٫۰۶۷ |
رینگ سازی مشهد | ۰٫۰۶۳ | ۰٫۰۵۰ | ۰٫۰۸۰ | ۰٫۳۵۱ | ۱٫۸۴۱ | ۲٫۴۴۲۷۹ | تردید | – |
منبع: محاسبات آماری
جدول۴-۹ – متغیرهای ریسک ورشکستگی برای سال ۸۸
- ۹۹/۱۲/۱۶