پرداخته، و روزنامه نگارانی که به دنبال کپی این نشریات هستند، آنها را مجددا بستهبندی کرده و در نهایت، انقلاب دیجیتال رخ میدهد (جوینت، 2010، 84). کتابهای الکترونیکی بهطور موثر جایگزین کاغذ هستند، کتاب الکترونیکی را نمیتوان بدون کامپیوتر مطالعه کرد. مطالعات کارلسون نشان میدهد که مرور از طریق متنهای دیجیتالی یکی از بزرگترین شکایات کاربران برای استفاده از این کتابها میباشد. آنها دریافتند حرکت از یک صفحه به صفحه دیگر برای پیدا کردن فصل خاص در متن خسته کننده و دشوار بوده است (کانگ، 2009، 49).
کتابهای الکترونیکی را میتوان به دو صورت در محیط وب شناسایی کرد. برخی کتابهای الکترونیکی، شکل چاپی ندارند و فقط در قالب دیجیتالی منتشر میشوند. همه فرآیند نشر کتاب از زمان تالیف تا قرار گرفتن در محیط وب، به صورت الکترونیکی انجام میشود. بنابراین چنین کتابهایی را نمیتوان در جهان چاپی و کتابخانههای سنتی یافت و از این لحاظ اثری منحصر به فرد به شمار میآیند. این بخش از عرصه نشر کتابهای الکترونیکی هنوز با مشکلات حقوقی، معنوی، و اقتصادی روبروست. در واقع، ناشران به این نکته مهم پی بردهاند که چه از نظر رقابت با دیگران و چه از لحاظ پاسخگویی به نیازهای جامعه جدیدی از مخاطبان یعنی”خوانندگان اینترنتی”چارهای جز توجه به امکانات و قابلیتهای نشر اینترنتی ندارند و ناچار به نقشآفرینی در این محیط هستند. بخش دوم از کتابهای الکترونیکی در محیط وب، در واقع شکل الکترونیکی نسخههای چاپی منتشر شده به شمار میآیند که ناشران آنها را از طریق وب نیز دسترسپذیر کردهاند. این گروه کتابهای الکترونیکی به سرعت در حال توسعه و گسترش هستند (حیدری، 1388، 12). برای کمک به جامعهی متنوع و پراکنده، ناشران و متولیان عرصه کتابهای الکترونیک، کارهای بیشتری باید انجام پذیرد تا این اطمینان حاصل گردد که درک مشترکی از کتابهای الکترونیک و آنچه که میتوانند انجام دهند، بهدست آمده است. در عین حال که ما منتظر آن لحظه جادوئی هستیم که همه بازیگران عرصه بازار کتابهای الکترونیک به یک تعریف و دیدگاه مشترک دست یابند، خود جامعهی پژوهشی نیز نیازمند رسیدن به شاخصهای مشترک است تا برای ما این امکان را فراهم نماید که بتوانیم نمونه های جدید کتاب الکترونیک را ارزیابی کنیم. مکانیسمی برای به اشتراک گذاردن و مقایسه نتایج نیز مورد نیاز است تا این امکان فراهم گردد که به جای طراحی و ابداع مجدد، بتوانیم از تجربهی یکدیگر استفاده کنیم (بنت، 2005، 11). در این فصل به تعاریف کتاب الکترونیکی، انواع کتابهای الکترونیکی، مزایا و ویژگیهای کتاب الکترونیک و شرح مختصری از تاریخچه و سیر تحول کتابهای الکترونیکی پرداخته میشود.
2-1-2. تعریف کتاب الکترونیکی
تعریفهای ارائه شده برای کتاب الکترونیک بسیار متنوع و متفاوت است، در ذیل برخی از تعاریف، که توسط متخصصان از دیدگاههای متفاوت بیان شده، ارائه میگردد.
کتاب الکترونیکی استعارهای برای اداره و ایجاد مقادیر بزرگ اطلاعات رایانهای است که در برگیرنده مجموعه ای از صفحات فعال اطلاعات الکترونیکی سازمان یافته به روش موضوعی هستند و مشخصهها و ویژگیهای خاصی از کتاب معمولی را (تعداد صفحات، سرفصلها و غیره) به نمایش میگذارند (گوپال، 1382، 33).
در دانشنامه آزاد ویکیپدیا (2011) آمده است: کتاب الکترونیکی پدیدهای کاملاً تازه است و میرود تا نظام آموزش و اطلاعرسانی را با دگرگونیهایی اساسی مواجه سازد. کتابهای الکترونیکی صرفاً نسخههای الکترونیکی مطالب مکتوب نیستند، بلکه میتوانند علاوه بر متن، فیلم، صوت، تصاویر و انیمیشن را نیز شامل شوند. به علاوه میتوانند در بافت پروندههایی که میتواند توسط یک کامپیوتر اجرا شود مانند قالبهای Word Text ،HTML ،PDF و فایلهای اجرایی درآیند (کتاب الکترونیکی، 2011).
انجمن ناشران آمریکا کتاب الکترونیک را اینگونه تعریف کرده است: کتاب الکترونیک تصنیف یک شیء رقومیاست و مرکب از یک یا چند شناسهی منحصر به فرد، فراداده، و محتوای تکنگاشتی است که سعی شده تا به صورت الکترونیکی منتشر شود و همچنین به صورت الکترونیک در دسترس قرار گیرد. هستهی این تعریف به این نکته اشاره دارد که کتاب الکترونیک یک محتواست، یک شیء رقومی که یک کتاب را به صورت الکترونیکی نمایش میدهد (جانسون، 1389، 284).
کتاب الکترونیکی همان متنهای الکترونیکیاست که شامل فایلهای ساخته شده توسط واژه پردازهای مختلف، خبرنامههای الکترونیکی و فایلهای کامپیوتری است که پس از اجرا در کامپیوتر مانند کتاب قابل خواندن هستند. وسیلهای وجود دارد که قابلیت خواندن کتابهای مختلف را دارد. به این وسیلهebook Reader گفته میشود و کتابی را که توسط این وسیله میخوانیم همان کتاب الکترونیکی است.
کتاب الکترونیکی یک فایل اچتیامال اجرایی است. یک فایل که از تبدیل چندین فایل اجتیامال شامل گرافیک، تصاویر، متن و حتی صدا (موسیقی) توسط یک نرم افزار خاص ایجاد میشود کتاب الکترونیکی نامیده میشود (مومن زاده، 1387، 155).
رائو تعریفهای مطرح شده برای کتاب الکترونیکی را چنین ارائه می کند:
– کتاب الکترونیکی اصطلاحی است که برای توصیف متنی شبیه به کتاب، اما در شکل دیجیتالی استفاده میشود، و بر روی صفحه کامپیوتر نمایش داده میشود.
– کتاب الکترونیکی کتابی است که به شکل دیجیتالی درآمده و قابل خواندن با کامپیوتر است. این نوع کتابها معمولا بر روی دیسک فشرده ارائه میشود. ویژگیهایی مانند پیوندهای فرامتنی، عملکردهای جستجو، ارجاعهای درون متنی، و قابلیت چندرسانهای، میتوانند به این نوع کتابها اضافه شوند.
– کتاب الکترونیکی ماده یا منبعی خواندنی در شکل دیجیتالی است که روی کامپیوترهای کیفی و رومیزی یا دستگاههای اختصاصی حمل شدنی، قابل مشاهده است. دستگاههایی که دارای ظرفیت ذخیرهسازی بالا و توانایی دانلود عنوانهای جدید با اتصال به شبکه هستند.
– کتابهای الکترونیکی کتابهایی در قالب فایل کامپیوتری و قابل خواندن در انواع کامپیوترها هستند. این کتابها دارای ابزارهایی هستند که منحصرا برای خواندن کتابهای الکترونیکی طراحی شده اند. کتابهای الکترونیکی در عین شباهت به کتابهای چاپی، دارای ویژگیهای بیمانند رسانه الکترونیکی هستند. این کتابها دارای قابلیتهای صدا، تصویر، فیلم، پیوندهای فرامتنی فعال، و تحویل از طریق دانلود یا به صورت فایل پیوستنامه الکترونیکی هستند. کتابهایی که بر روی دیسکت یا دیسکهای فشرده قرار دارند، از طریق پست ارسال یا در کتاب فروشیها و دیگر مراکز فروش کالاهای فرهنگی فروخته میشوند.
– کتابهای الکترونیکی به فایلهای الکترونیکی واژهها و تصویرهایی گفته میشود که در اندازه کتاب و برای ارائه در دستگاههایی بهنام خوانندگان کتاب الکترونیکی قالب بندی و به صورت محصولاتی مستقل فروخته میشوند (رائو، 2001، 248-249).
کتاب الکترونیک می تواند بهعنوان هر تکه متن الکترونیکی بدون در نظر گرفتن اندازه یا ترکیب (ولی با حذف مجلات الکترونیکی) که برای هر نوع وسیله (دستی یا میزی) که صفحه نمایش دارد به صورت الکترونیکی در دسترس قرار داده شده است. تعریف آرمسترانگ بهطور گسترده توسط بسیاری از دانشمندان مورد قبول قرار گرفته است (آرمسترانگ، 2002، 217).
چن کتاب الکترونیکی را از چهار جنبهی رسانه، دستگاه، تحویل و محتوا تعریف می کند.
رسانه: بیشتر نوشتجات، کتاب الکترونیکی را نوع دیگری از کتاب، در قالب رسانهی الکترونیکی یا دیجیتالی معرفی می کنند.
دستگاه: کتاب الکترونیکی کتابی است که با بهره گرفتن از دستگاه یا ابزاری ویژه خوانده میشود. این دستگاه از نرم افزار و سختافزار کامپیوتری تشکیل شده است.
سایت های دیگر :
- ۹۹/۰۲/۲۹