بررسی افتراقی امضای الکترونیکی و امضای دیجیتال
شناخت نقاط اشتراک واژه ها نیز تا حد زیادی می تواند انطباق یا عدم انطباق مفهوم واژه ها را با منطوق آنها تببین نماید، می توان به جرات اذعان داشت که یکی از اساسی ترین نوع مطالعات در هر رشته ای از علوم، انجام مطالعات افتراقی است و مقصود از انجام مطالعات افتراقی، بررسی محدوده تعاریف هریک از واژه ها در آن علم است.
برای بیان تفاوت امضای الکترونیکی با امضای دیجیتال ابتدا شرحی کلی از امضای الکترونیکی و انواع آن را با توضیح مناسب ارائه می نماییم و سپس با شرح امضای دیجیتال، تفاوت آن دو را مشخص خواهیم نمود. امضای الکترونیکی یک پدیده فنی و الکترونیکی است و به هر روشی که صورت گیرد، بی نیاز از مسائل فنی و تکنولوژیک نیست. نحوه انجام امضاء، انواع، شرایط صحت، کنترل و زیرساختهای امضای الکترونیکی و نیز فنآوریهای مربوط از جمله مسائل فنی است که برعهده علوم رایانهای می باشد. بنابراین پرداختن به مسائل مذکور مستلزم به کارگیری تعاریف و اصطلاحات علمی و پیچیدهای است که در تخصص علوم رایانهای، الکترونیک و ریاضیات است. اما به هر حال از آنجا که امضای الکترونیکی یک تأسیس حقوقی است و بخش قابل توجهی از قوانین مربوط به مبادلات الکترونیک را به خود اختصاص دادهاست، آشنایی اجمالی با آن در حد کلیات ضروری به نظر میرسد.
انواع امضای الکترونیکی
از زمان پیدایش فنآوری امضای الکترونیکی تاکنون، روشهای مختلفی با توجه به افزایش ضریب امنیت در خصوص چگونگی انجام امضاء از طریق الکترونیک معرفی و به کار گرفته شدهاست که بطور خلاصه مورد اشاره قرار میگیرند :
1- گذرواژه ها[1]
یکی از روشهای ساده و رایج ایجاد ایمنی و اعتبار بکارگیری یک گذرواژه منحصر به فرد یا استفاده از یک شماره هویت شخصی در انتهای سند است که به طور مخفی به آن منضم میشود. امنیت این روش بسیار پایین است، زیرا گذرواژهها و شمارههای شخصی افراد به راحتی توسط نفوذگرها شناسایی و به سرقت میروند و ممکن است توسط آنها یا دیگران مورد سوء استفاده قرار گیرند. مثل آنچه که در مورد کارتهای اعتباری رخ میدهد
2- امضای بیت مپ[2]
این نوع امضاء، تصویر اسکن شده امضای دستنویس است که در آن ابتدا فرد بر روی کاغذ امضای خود را پیاده میکند و سپس آن را اسکن کرده و میتواند تصویر اسکن شده را به عنوان امضاء به هر داده پیامی که خواست به عنوان امضای الکترونیکی منضم کند.
3- قلم نوری[3]
فنآوری قلم نوری به این صورت است که هنگامی که فرد با این قلم و بر روی صفحه مخصوصی امضای خود را پیاده میکند، دقیقاً همان امضاء در روی صفحه نمایشگر رایانه پدیدار میشود. یعنی امضای عادی فرد در بیرون از رایانه انجام میشود، ولی به همان شکل در صفحه نمایشگر رایانه نمودار میگردد. این روش اگرچه بسیار ساده است، ولی از امنیت کافی برخوردار نیست و امکان جعل آن زیاد است.
4- امضای بیومتریک[4]
این نوع امضاء مبتنی بر ویژگیها و معرفهای زیستشناختی فرد یعنی خصوصیات رفتاری مثل نحوه انجام امضای دستنویس و خصوصیات فیزیولوژیک مثل اثر انگشت است. در این روش اگرچه ممکن است تا حد زیادی بتوان امضاء را منحصر به فرد دانست، ولی یک مشکل اساسی امضای بیومتریک این است که خصیصههای فیزیکی و رفتاری افراد با افزایش سن، بیماری و سایر عوامل دگرگون میشود و به همین دلیل امضای مذکور نیز مصون از اشتباه نیست.
5- امضای دیجیتال
امضای دیجیتال پیشرفتهترین و پرکاربردترین نوع از امضاهای الکترونیکی است و به دلیل امنیت بالای آن جایگزین سایر روشهای موجود شده و بیشتر قانونگذاران ـ از جمله قانونگذار ایران ـ این شیوه از امضاء را پذیرفتهاند. امضای دیجیتال مبتنی بر علم رمزنگاری است و از دو نوع الگوریتم به نامهای کلید عمومی و کلید خصوصی استفاده میکند.
رمزنگاری دانش گستردهای است که کاربردهای متنوعی دارد. در این قلمروی گسترده، تعاریف زیر از اهمیت ویژهای برخوردار هستند، بنابراین در ادامه به تعریف جامع امضای دیجیتال به عنوان کاربردی ترین نوع از امضای الکترونیکی پرداخته و از این گذر به تبیین مفاهیم رمزنگاری می پردازیم
[1] Passwords
[2] Bitmap Signature
[3] Light Pen
[4] Biometric Signature
لینک جزییات بیشتر و دانلود این پایان نامه:
مطالعه تطبیقی امضای الکترونیکیدر حقوق ایران با سیستم های حقوقی کامن لا و رومی – ژرمنی
- ۹۸/۰۶/۱۱