بسمه تعالی

نام استاد: جناب آقای دکتر کامران زند

نام و نام خانوادگی: دلارام بهنژاد

نام درس: دامپروری

موضوع: گزارش کار عملی

بسمه تعالی

مقدمه

در ابتدا بعد از ورود به گاوداری اولین عیبی که مشاهده شد نداشتن حوضچه ضدعفونی بود. سپس به انبار مواد غذایی رفتیم در آن جا یکی از مواد غذایی یونجه خشک شده بود، که یکی از ملاک های یونجه خشک شده مرغوب بسته بندی شده این است که بسته 17کیلویی باشد و اگر بیشتر بود نشان می دهد که آبدار است. معمولاً برای بررسی خوب بودن یونجه می توان قسمت وسط آن را باز کرده و ببینم که کپک نداشته باشد. یونجه ای که ساقه است هیچ کیفیتی ندارد. در انبار ماده غذایی کنسانتره بود که غذایی مخلوط است از اجزای مختلف مثل سبوس گندم، کنجاله تخم پنبه، ذرت، سویا، جو خرد شده و سویا به صورت فشرده. در این گاوداری سن گاوها بین 6 تا 10 ماه و 10 تا 14 بود به جزء گوساله های موجود. عمل شماره زنی گاو با ازت مایع انجام می شد. یکی دیگر از معایب گاوداری شاخ سوزی نکردن بود. بستر گاوها کود خشک بود در آخور گاوها سنگ نمک یا آجر معدنی جهت تامین مواد معدنی گاو قرار میدهند سپس از محل سیلوی ذرت بازدید شد. ذرت موجود 50 تا 60 درصد آب دارد. ذرتی خوب است که بلال زیاد داشته باشد. ذرت ها را در حوضچه ریخته و تراکتور ریو آن ها رفته، فشرده و پرس شده و به صورت لایه لایه روی هم قرار می گیرد. آب اضافه این ها را از طریق فاضلاب دفع شده و روی آن را می پوشاند و پس از دو ماه ذرت سیلو شده قابل مصرف است و آن را به صورت لایه لایه می برند و مصرف می کنند. داخل سیلو ابتدا تخمیر هوازی انجام شده سپس تخیر غیرهوازی انجام می شود به همین دلیل اوره بین مواد سیلو شده می ریزد در گاوداری ها گاو باردار را در هفت ماهگی را شیرش را خشک می کنند یعنی در دوره هفت ماهگی یک دوره استراحت دارد که با عدم دوشیدن شیر و تخمیر جیره غذایی آن است. گاوهای خشک شده خود را از لحاظ جسمانی و جنینی خود را باسازی کرده و دوباره بعد از زایمان شیر می دهند. رنگ سیلوی خوب زیتونی زنگ است. در سیلو به دلیل تخمیر باکتری هوا داغ است و بخار از آن بلند شده و بوی ترشیدگی می دهد. داخل حوضچه های سیلو آب آهک می ریزند که جلبک نزند. وقتی زایمان می کنند بلافاصله گوساله ها درون باکس های انفرادی قرار می گیرند. کنسانتره را جلوی گوساله می گذارند تا بدان عادت کنند. معمولاً بیشتر بیماری آن ها اسهال گاوی است. در روز گاوها سه بار

دوشیده می شوند. هر گاو تازه زا حدود 40 تا 50 کیلو و هر گاو معمولی حدود 15 تا 20 کیلو در هر نوبت شیر می دهد. هر گاو 9 ماه دوشیده شد و 2 ماه خشک شده و استراحت می کنند. روزانه 120 گاو در این گاوداری شیردوشی شده و کلاً 5/3 تن شیر تولید می شود. گاوها در فصل بهار بیشترین شیر داده و در تابستان به دلیل گرمای شدید کمترین شیر را می دهند. شیر آغوز اولیه را به خود گوساله می دهند. برای خشک شدن سینه و شیر سمپاد و به داخل سینه گاو تزریق می کنند. برای شیردوشی سینه گاو را با آب ولرم شسته، دستگاه به سینه چسبیده شده و شیردوشی می شود. به مدت زمان 5 تا 10 دقیقه طول می کشد. بعد از شیردوشی داروی مخصوصی به نام تیتگارد به سینه گاو می زند تا ورم سینه نکند.

تفنگ تلقیح (تلقیح مصنوعی)

هر گاوی که گاو ماده دیگر روی آن پرش کند گاوی که در زیر است فحل است. اسپرم ها داخل پایوت هستند. پایوت را داخل تفنگ می کنند روکش را برداشته و محتویات را داخل رحم می کنند. داخل هر پایوت 10 میلیون اسپرم وجود دارد. پایوت ها داخل ازت مایع نگهداری می شود که دمای آن 196 درجه زیر صفر است. وقتی از تانکر بیرون کشیده می شوند دیگر استفاده نمی شوند. پماد شاخ سوز آن ها پتاس است در گاوداری گوساله های نر بعد از 3 ماه خارج شده و گاو نر نگهداری نمی شود. برای هر گاو شناسنامه ای وجود دارد که نژاد گاو، پدر و مادر گاو و دیگر مشخصات در آن موجود است. شماره پلاستیکی به گوش راست زده شده و برای شناسنامه است. شماره فلزی بعد از واکسینه شدن توسط دامپزشک به گوش چپ می خورد. در ضمن قبل از ورود به گاوداری به علت رعایت عدم انتقال میکروب از روکش های پلاستیکی کفش استفاده شد.

گزارش کار 30/7/87

شاخ سوزی: شاخ سوزی در اولین هفته انجام می شود.

هدف: جلوگیری از حالت تهاجمی دام می باشد و با این کار از آسیب های احتمالی و سقط جنین جلوگیری می کنند. معمولاً به وسیله شاخ سوز برقی در گوساله ها انجام می شود.

وسایل کار: شاخ سوز برقی، تیغ خود تراش یا قیچی، پماد یا کرم، اسپری ضدعفونی کننده، طناب، زیرانداز

روش عمل:

ابتدا گوساله ای که می خواهیم شاخ سوزی کنیم به محل آورده هویه جهت داغ بودن کنترل می کنیم، گوساله را روی زیر انداز انداخته و دست و پایش را می بندیم، با قیچی یا تیغ موهای محل رویش شاخ را کوتاه می کنیم سپس جهت جلوگیری از اثرات سوزاندن به دیگر نقاط سر اطراف محل را پماد دام یا کرم چرب می کنیم سپس هویه داغ را به روی دکمه رویش شاخ قرار داده و می چرخانیم تا کاملاً سوزانده شده و دکمه بیفتد اگر در حین کار هویه کثیف شد آن را با برس تمیز می کنیم بعد از اطمینان از انجام کار با اسپری ضدعفونی کننده محل را کاملاً ضدعفونی می کنیم و سپس شاخ دیگر را به همین روش شاخ سوزی می کنیم. معمولاً بعد از چند روز محل رویش التیام پیدا کرده و دیگر شاخ رویش نمی کند همچنین از پماد شاخ سوز استفاده می شود که در محل دکمه شاخ قرار داده و خود آن را می سوزاند و این روش متداول تر است.

شاخ بری:

برای اینکه از خسارت دام ها به یکدیگر بر اثر شاخ ها جلوگیری شود با استفاده از سیم شاخ بر یا اره شاخ بر، شاخ بری می کنیم.

وسایل کار: سیم شاخ بر، اره شاخ بر، پودر خون بر، ویتامین کا، محلول بی حس کننده، پنبه و الکل، سرنگ و سر سوزن، هویه برقی، دماغ گیرو دستگا شوک

روش عمل:

ابتدا دام را در باکس مهار کرده و طناب را دور گردن آن می اندازیم. برای آرام نمودن دام مفداری ماده ی بی حس کننده را بعد از ضدعفونی کردن موضع که در زیر محل شاخ بین گودی چشم و شاخ می مالیم و چند دقیقه صبر می کنیم تا موضوع کاملاً بی حس شود سپس با سیم مخصوص یا اره شاخ بر قسمتی از آن را به آرامی و با نهایت دقت می بریم در صورتیکه خونریزی ایجاد شود با استفاده از هویه داغ شده محل خونریزی را می سوزانیم. سپس پودر خون بند را به محل بریدگی شاخ پاشیده تا خونریزی آن قطع شود. سپس این عمل را در مورد شاخ دوم تکرار می کنیم. در صورتیکه خونریزی در دام شدید بود می توان با تزریق ویتامین کا خون را منعقد نموده. عمل شاخ بری گوسفند مثل شاخ بری گاو است با این تفاوت که گاو را ابتدا در باکس قرار داده و گردن را کاملاً می بندند ولی در گوسفند بستن دست و پا کافی است.

سم چینی: سم در واقع پای حیوان است. گاو و گوسفند دو سمی هستند و محل بین آن ها برای رشد باکتری عالی است بعد از رشد باکتری باعث افتادن سم می شود و باعث لنگ شدن حیوان می شود به هیمن دلیل آن را سم چینی می کنند.

دام هایی که در محل های بسته نگه داشته می شوند به تدریج باعث بزرگ شدن سم شده و باعث لنگیدن دام می شود.

هدف: اصلاح و آرایش سم ها و حذف زواید بین سم ها می باشد.

وسایل کار: باکس مهار دام، تخته، چاقوی سم چین، انبر سم چین و طناب

روش عمل:

ابتدا دام را در باکس های مخصوص مهار نموده سپس دست یا پای مورد نظر در تخته سم گیر قرار داده سپس با استفاده چاقوی سم چین و انبر سم چین آن را با دقت کوتاه می کنیم، سپس کثافات سم تمیز می نماییم. بعد از آن قسمت های اضافی سم را گرفته و قسمت های پوسیده را کاملاً خراش می دهیم برای سهولت سم چینی تخته را زیر سم قرار داده و به مرمت سم می پردازیم به طوری که به شکل و حالت خود برگردد. در صورتی که روی سم قسمت های اضافی وجود داشته باشد باید آن را به آرامی چید و در سم چینی باید به آرامی و دقت عمل کنیم و از گرفتن محل های غیر سم خودداری کرد بعد از اینکه با سم تراش محل را صاف کردیم اگر خون ریزی بود محل را با هویه سوزانده و بعد ضدعفونی کرده و به وسیله پود خون بند آن را پانسمان می کنیم.

گزارش کار 7/8/87

شماره گذاری و شناسنامه دار کردن گاو و گوسفند:

هدف از شماره گذاری تهیه شناسنامه دام می باشد. با مراجعه به شناسنامه دام کلیه عملیات روی دام صورت گرفته مانند رکورد شیر، زایمان، باروری، بیماری واکسیناسیون و غیره مشخص می شود. خلاصه شناسنامه گویای وضع دام می باشد. یکی از روش های شماره گذاری دام در ایران استفاده از شماره فلزی و پلاستیکی در گوش می باشد.

وسایل کار:

پنس، شماره پلاستیکی یا فلزی، الکل و پنبه، اسپری ضد عفونی کننده

روش عمل:

ابتدا دام را مهار کرده سپس شماره مورد نظر را برداشته بر دو لبه ی پنس قرار می دهیم، آنگاه یکی از گوش ها معمولاً راست را با الکل و پنبه به خوبی ضدعفونی کرده سپس لبه ی (دو لبه) پنس را طوری قرار می دهیم که در لبه گوش قرار گیرد سپس پنس را فشار داده طوری که شماره در گوش پرچ شود سپس محل را ضد عفونی و اسپری کرده بعد از آن باید از عفونت موضع جلوگیری شود و اگر عفونت کرد موضع را باید درمان کرده بعد از آن شماره پرچ شده را در شناسنامه آن درج نموده و شناسنامه را تشکیل می دهیم.

معمولاً در شناسنامه دام تاریخ واکسیناسیون، تاریخ تلقیح، رکورد شیر، وضعیت مادر و پدر، نژاد دام، بیماری، واکسیناسیون، باروری و زایمان درج می شود.

روش دیگر آن روش داغ سرد است که با ازت مایع ( یخ خشک) استفاده می شود که روی کپل زده می شود.

حلقه زدن بینی: جهت مهار کردن حیوان است

هدف از حلقه زدن به بینی گاو نر برای مقید و مهار کردن آن است و به راحتی مهار می شود و مورد عملیات مختلف قرار میگیرد.

مناسب ترین زمان حلقه زنی در گاوها سن 6 تا 8 ماهگی است.

وسایل کار:

حلقه که جنس آن مس یا مفرغ است، قطر آن بین 5 تا 5/5 سانتیمتر، دو لبه ی آن تیز و به هم پیچ شود، دماغ گیر، برای گرفتن حلقه بینی یا خود بینی دارای دسته بلند باشد، الکل، پنبه و اسپری ضدعفونی کننده

روش عمل:

ابتدا گاو نر در باکس قرار داده و سر آن را با طناب به میله باکس می بندیم سپس تیغه غضروفی بینی را با الکل ضدعفونی کرده و سپس با تزریق مایع بی حس کننده موضع را بی حس می کنیم بعد از بی حس شدن موضع حلقه را به خوبی ضدعفونی کرده سپس حلقه را که دو لبه آن تیز است باز و وارد قسمت غضروفی بینی کرده لبه حلقه قسمت غضروفی را سوراخ کرده و حلقه وارد بینی شده سپس دو انتهای حلقه را به هم پیچ می کنیم و در ادامه بینی را با اسپری ضدعفونی می کنیم بهتر است پس از انداختن حلقه آن را با طناب امتحان کنیم.

بعد از انداختن حلقه نباید تا دو هفته از آن برای مهار دام استفاده کرد تا جراحت دام التیام یابد.

گزارش کار 14/8/87

نفخ شکم و طریقه درمان آن در دام

روش تروکارد:

عارضه نفخ شکم بر اثر خوردن علوفه های مثل یونجه و شبد، پشم زده، و تغییر ناگهانی رژیم غذایی و همچنین بر اثر مصرف علوفه کپک زده باعث تجمع گاز در شکمبه شده که خارج نمی شود و باعث ناراحتی و یا تلف شدن دام می شود. در چنین حالتی بهترین روش درمان استفاده از تروکاد می باشد.

وسایل کار: تروکاد، الکل و پنبه

تروکاد تیز بوده و در داخل غلات است. در برخی از آن ها لوله و شیر خروج گاز تعبیه شده است.

روش عمل:

ابتدا در ناحیه شکمبه مثلثی که شامل ستون فقرات، لگن خاصره و دنده ها هستند را در نظر می گیریم سپس وسط آن را ایجاد می کنیم بعد آن محل را ضدعفونی کرده و سپس تروکارد را ضد عفونی کرده با فشار به شکمبه وارد وسط مثلث می کنیم بعد از آن میله ی تروکارد را خارج کرده و غلاف آن در شکمبه می ماند سپس گاز از آن غلاف خارج می شود.

گزارش کار

تزریقات به چهار نوع نخاعی، وریدی، عضلانی و زیر جلد تقسیم می شود.

تزریقات و واکسیناسیون دام: یکی از راه های موثر برای جذب دارو و مواد بیولوژیکی تزریق است دارو سریع جذب می شود و مقدار کمتر مصرف می شود و ریخت و پاش کمتر است. داروهایی که برای تحریک پوست و داروهایی که مثل سرم و تقویتی به صورت وریدی تزریق می شوند.

وسایل کار: سرنگ، سر سوزن، الکل و پنبه، داروی سرم و متلقات آن، آویز جهت بستن سرم، باکس مخصوص یا طناب

روش عمل:

ابتدا سرم را آماده کرده و به آویز وصل می کنیم سپس هوای داخل لوله پلاستیکی را تخلیه کرده در ادامه پست مخصوص کنترل سرم در لوله پلاستیکی قرار می دهیم برای تسهیل خروج مواد سرم یک سر سوزن در قسمت بالای سرم قرار می دهیم. دام را در باکس قرار داده اگر باکس نبود روی زمین خوابانده و دست و پایش را میبندیم. بهترین محل تزریق وریدی رگ ورید وراجی است خون از غرب به شرق که در قسمت گردن در ناودان وراجی قرار دارد. محل را پیدا کرده و سرخرگ وریدی را روی محل نصب می کنیم موضع را ضدعفونی کرده و سر سوزن نمره مناسب با زاویه ی 45 درجه به بالا داخل می کنیم به صورتی که خون قطره قطره بیرون آید سر سوزن وارد لوله پلاستیکی می کنیم سپس با کنترل بسته لوله مقدار مایع تزریقی را کنترل می نماییم در موقع تزریق وریدی نباید هوا وارد رگ شود به محض تمام شدن سرم و لخته شدن باید سوزن را بررسی کنیم. تزریق باید آهسته باشد که باعث شوکه شدن دام نشود سپس از پایان یافتن تزریق موضع ضدعفونی و مالش می دهیم.

وسایل کار تزریق عضلانی، زیر جلدی: سرنگ، سر سوزن مناسب، الکل و پنبه

روش عمل تزریق عضلانی:

داروهایی که داخل عضله تزریق می شوند دیرتر جذب می شود. بهترین محل تزریق گردن و کپل دام است. ابتدا دام را مهار کرده موضع را ضدعفونی و سرسرنگ قرار داده سپس سوزن را وارد کرده پس از آن ضدعفونی می کنیم.

روش عمل تزریق زیرجلدی:

تزریق زیر جلدی ابزار مهار پوست ناحیه پشت دست یا گردن را مشخص می کنیم سپس ضدعفونی و بعد پوست ناحیه را بالا کشیده و سر سوزن را در جهت دام وارد می کنیم و ضدعفونی می کنیم. تزریق زیر جلدی در ناحیه ای که پوست بالا می آید و پوست از بدن جدا می شود.

روش عمل تزریق نخاعی:

دام را مهار کرده سپس فاصله ی دم و مهره ی آخر ستون فقرات را مشخص می کنیم به مهره ی نزدیک به دم ناحیه را ضدعفونی کرده و سر سوزن بلند را به موضع وارد می کنیم. سپس سرنگ به سر سوزن متصل می کنیم و تزریق را انجام می دهیم این تزریق باید به آرامی باشد تا از شوک جلوگیری شود.

پشم چینی: یکی از درآمدهای مهم برای افرادی که گوسفند پرورش می دهند تولید پشم گوسفندان است پشم و فرآورده های آن به خاطر خواص دوام، حذف درجه حرارت در مقابل سرما و گرما مهم است. پشم چینی یک عمل فنی و مهارت مشخص در آن مهم است.

وسایل کار: قیچی مخصوص که 2 تیغه ی برنده دارد و به همدیگر متصل نمی شود و فقط در انتها و محل انتها به هم متصل می شود، ماشین پشم چینی برقی یا موتوری، اسپری و پرس

روش عمل:

ابتدا قبل از پشم چینی گوسفندان را می شوییم پس از خشک شدن دست و پای راستش را می بندیم پشت آن سمت را می چینیم. سپس دست و پای چپ را بسته و پشم آن طرف را هم می چینیم همانطوری که ملاحظه می کنیم باید پشم به صورت کفره ای باشد تا کیفیت خودش را حفظ کند. پس از چیدن پشم طرفین پشم زیر شکم را هم می چینیم. محل پشم چینی باید تهویه مطبوع داشته باشد. کف آن باید مسطح باشد و آرامش داشته باشد. وسایل کار به طوری باشد که باعث جلوگیری از خستگی کارگر شود، دام نباید بترسد چون کیفیت پشم از بین می رود، وسایل پشم چینی نباید 2 بار از یک محل بگذرد چون زخم ایجاد می کند و نباید پشم چیده شده به مقدار زیاد در انبار روی هم انباشته کنیم.

گزارش کار 12/9/87

کشتارگاه غیر بهداشتی

کشتارگاه های غیر بهداشتی معمولاً بیرون شهر در محیطی کوچک و کثیف و آلوده هستند. مرغ به صورت دستی کشتار می شود و هیچ کنترلی در مورد مرغ های بیمار یا سالم ندارند و همچنین هیچ نظارتی بر کارگران این کشتارگاه ها نمی شود. از این کشتارگاه به راحتی بیماری های سل و غیره به وجود می آید. بعد از ذبح به دلیل انباشته شدن مرغ ها به روی هم نمی توان خون گیری کامل کرد و در نتیجه بیماری ها زیاد شده و همچنین این کشتارگاه ها دارای سیستم پرکنی کاملاً ابتدایی بوده و دارای سیستم انتقال فاضلاب نمی باشند. شستشوی گوشت مرغ به صورت کاملاً ابتدایی است که آب آلوده بوده و با پر و خون مخلوط است بعد از انباشته شدن چند ساعته آن ها در این آب وزن مرغ ها افزایش می یابد. در این کشتارگاه ها کارگران دارای لباس و روپوش مناسب نیستند و همه ی این عوامل باعث افزایش آلودگی می شود.

کشتارگاه صنعتی بهداشتی

محل تخلیه طیور، سالن سرپوشیده تخلیه طیور، ریل های آویزان کردن مرغ از پا با ظرفیت 4500 مرغ در ساعت، بازرسی تک تک مرغ ها بعد از کشتار به دلیل تک تک بودن مرغ ها به راحتی انجام شده و مرغ ها بیمار در قفسی جدا نگهداری می شود. در سالن کشتار، مرغ ها بعد از ورود خیس شده و با برقی حدود 70 تا 100 ولت شوک داده می شود و بعد یکی از شریان ها زده شده است.لاشه هایی که مریض یا لاغر هستند توسط پزشکان جدا می شوند. به منظور پرکنی مرغ ها از دیگ های مخصوص آب گرم 60 تا 80 درجه سانتی گراد عبور داده می شوند بعد از آن برای پرکنی از داخل ماشین ها پرکنی به مدت یک دقیقه عبور می کنند. بعد یک شکاف عموده پشت بدن مرغ می دهند تا جپنه دان و غیره خالص شود سپس سر مرغ به صورت اتوماتیک قطع می شود. سپس دکتر دامپزشک معاینه کرده و بعد پاها به وسیله تیغ های کاتر خودکار قطع می شود. مرحله بعدی شامل مخرج گیری، تخلیه قلب و تخلیه کامل تمام اجزا داخل بدن لاشه می باشد. لباس، ماسک، دستکش کارگران کنترل شده و خود کارگران از نظر نظافت و بیماری کنترل می شوند. پس از آن لاشه ها جهت شست و شو وارد حوضچه های تمیز که با آبی 6 تا 10 درجه است شسته شده و به داخل حوضچه های آب و یخ رفته و حرارت کم شده و به حدود 4 درجه می رسد. بعد مرغ ها بعد از آبگیری در پاکت های پلی ایتلن بسته بندی می شوند بعد از بسته بندی لاشه ها به سردخانه منتقل و در کوره های انجامد با دمای 8- درجه انجامد می شوند. قسمتی از مرغ استهسالی نیز به صورت غیر منجمد به بازار می رود. به طور کلی بازرسی سه بار انجام می شود: 1- بازرسی لاشه 2- بازرسی امواواحشام لاشه 3- بازرسی نهایی

اموا و احشام لاشه نیز به صورت جداگانه و بهداشتی بسته بندی شده و روانه بازار می شود.

پایان

---

۰